REFORMA
górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 1998 - 2002

Projekt programu rządowego

WPROWADZENIE

• Program restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego pt.: "Górnictwo węgla kamiennego, polityka państwa i sektora na lata 1996-2000", przyjęty w dniu 30 kwietnia 1996 roku jako program rządowy poprzedniej koalicji rządzącej, nie przyniósł spodziewanych rezultatów, tzn. jego realizacja nie przyniosła poprawy sytuacji ekonomiczno-finansowej podmiotów gospodarczych w górnictwie.

• Z chwilą utworzenia nowej koalicji rządowej powstała więc potrzeba opracowania nowego programu dla dalszego reformowania górnictwa. Ministerstwo Gospodarki podjęło w końcu 1997 roku prace nad nowym programem. Został on w zasadniczym stopniu oparty na założeniach programu wyborczego dla górnictwa Akcji Wyborczej "Solidarność" pt.: "Reforma górnictwa węgla kamiennego - problem i obowiązek państwa, szansa dla regionów węglowych".

• Przedkładany program reformy górnictwa węgla kamiennego wyraża politykę państwa wobec tego sektora, tzn. tworzy instrumenty prawne oraz wskazuje na konieczność udzielenia wsparcia finansowego z budżetu państwa dla jego realizacji.

DIAGNOZA STANU GÓRNICTWA

Stan górnictwa węgla kamiennego na koniec 1997 roku upoważnia do sformułowania następujących wniosków:

1. Istnieją dwie podstawowe przyczyny, które powodują, że górnictwo węgla kamiennego w Polsce od wielu lat przynosi straty i nie może wydźwignąć się ze stanu zapaści:

a. Nadmierne zdolności produkcyjne górnictwa na poziomie około 10-12 mln ton/rok w odniesieniu do poziomu produkcji uzyskiwanego w latach
1993-1997. Powodowały one ponoszenie dodatkowych kosztów na utrzymanie nieefektywnych miejsc pracy.

b. Nadmierne zatrudnienie w kopalniach w wysokości około 50-60 tys. osób w stosunku do poziomu produkcji węgla w ubiegłych kilku latach. Powoduje to ponoszenie wysokich kosztów wydobycia węgla i konieczność kształtowania cen węgla kamiennego na rynku krajowym na poziomie zbliżonym do parytetu importowego węgla.

2. Z powodu strat finansowych ponoszonych przez podmioty gospodarcze w górnictwie w latach 1990 - 1997 gwałtownie przyrastały jego zobowiązania.
W okresie od 1990 r. do końca 1997 r. wzrosły one o 11,3 mld zł.

3. W aktualnej sytuacji ekonomiczno- finansowej, podmioty gospodarcze w górnictwie węgla kamiennego nie są zdolne do wygenerowania odpowiednich środków finansowych na rozwiązanie swoich podstawowych problemów, które dotyczą zadłużenia z przeszłości, bieżącego regulowania zobowiązań i zmniejszania w przyszłości nieefektywnych zdolności produkcyjnych.

4. Skala problemu jakim jest restrukturyzacja górnictwa oraz zakres uciążliwości i szkód w tych regionach powodują, że przerastają one znacznie możliwości samego górnictwa. Nie można też oczekiwać, że z problemem tym poradzą sobie władze regionalne.

5. Dalsze reformowanie górnictwa jest konieczne, aby:

a. spółki w górnictwie przestały ponosić olbrzymie straty finansowe,

b. górnictwo nie utrzymywało się kosztem swojego rynkowego otoczenia i nie stanowiło zagrożenia dla podmiotów gospodarczych w regionie śląsko - zagłębiowskim,

c. górnictwo nie stanowiło zagrożenia dla finansów publicznych,

d. trudna sytuacja ekonomiczno - finansowa górnictwa i ewentualny brak wypłacalności jego podmiotów gospodarczych nie stanowił zarzewia niepokojów społecznych.

6. Biorąc pod uwagę strategiczną pozycję węgla kamiennego w polskiej gospodarce, ilość węgla sprzedawanego na rynku krajowym i w eksporcie, wielkość zatrudnienia w kopalniach, wielkość strat finansowych generowanych przez podmioty gospodarcze w sektorze i poziom ich zadłużenia, stwierdzić należy,
że przeprowadzenie racjonalnej restrukturyzacji sektora jest jednym z najistotniejszych problemów w zakresie polityki gospodarczej państwa.

PROGNOZA SPRZEDAŻY WĘGLA

Biorąc pod uwagę aktualną i przewidywaną sytuację węgla kamiennego na rynkach światowych, a także rolę węgla kamiennego w zaspakajaniu potrzeb energetycznych kraju, długoterminową prognozę sprzedaży węgla w perspektywie do roku 2020 przedstawiono w tabeli.

Przewiduje się, iż w latach 1998 - 2007 nastąpi zdecydowany spadek eksportu polskiego węgla kamiennego.

CENY ZBYTU WĘGLA

Prognozy cen zbytu węgla do roku 2002 opracowano przy założeniu, że będą one cenami wolnymi, kształtowanymi nie wyżej niż parytet importowy węgla. Przyjęto, że od roku 2000 nie będą stosowane cła na węgiel. Prognozy cen zbytu węgla w okresie 1998 - 2002 wyrażono w warunkach roku 1998 (model bezinflacyjny).
Przy powyższych założeniach prognozy cen zbytu węgla na lata 1998 - 2002 przedstawiono w tabeli:

Przewidywany spadek średniej ceny zbytu węgla na rynku krajowym w kolejnych latach jest wynikiem zmiany struktury sprzedaży.

POZIOM PŁAC

Na 1998 rok założono wzrost średnich płac w górnictwie węgla kamiennego w porównaniu do 1997 roku o 12,5%, tj. zgodnie z maksymalnym wskaźnikiem wzrostu przyjętym przez Komisję Trójstronną ds. Społeczno-Gospodarczych. Oznacza to osiągnięcie w roku 1998 średniej płacy w wysokości 2 343 zł/m-c. W dalszych latach, tj. w okresie 1999-2002 realne średnie płace będą utrzymywane na poziomie płac z 1998 roku. Tak więc nominalne płace będą wzrastały zgodnie z inflacją, bez uwzględnienia odpraw z tytułu osłon socjalnych.

ZATRUDNIENIE

ZAŁOŻENIA REFORMY GÓRNICTWA

1. Ceny węgla kamiennego na rynku krajowym będą wolne, kształtowane poniżej parytetu importowego. Dla dużych odbiorców ceny węgla powinny być kształtowane w umowach wieloletnich.

2. Fizyczna całkowita likwidacja kopalń, osłony socjalne w górnictwie, usuwanie szkód górniczych z powodu reaktywacji starych zrobów oraz tworzenie nowych miejsc pracy w gminach górniczych będą finansowane w latach 1998-2002 z budżetu państwa i z innych dostępnych źródeł finansowania.

3. Począwszy od roku 2003 fizyczna likwidacja kopalń będzie finansowana z funduszy likwidacji kopalń spółek węglowych przy zmniejszającym się wsparciu z budżetu państwa.

4. Ustawa dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego i gmin górniczych do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej ureguluje w dłuższym przedziale czasu podstawowe problemy związane z restrukturyzacją górnictwa.

5. W programie i w realizacji reformy górnictwa węgla kamiennego należy uwzględniać aspekt socjalny w celu minimalizacji jej skutków społecznych.

6. Reforma górnictwa węgla kamiennego w perspektywie wieloletniej musi uwzględniać aspekt regionalny skutków realizacji tego procesu.

CELE REALIZACJI REFORMY GÓRNICTWA

CELE OGÓLNE

1. Dostosowanie podmiotów gospodarczych w górnictwie węgla kamiennego do efektywnego ekonomicznie funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej i utrzymanie konkurencyjności polskiego węgla na rynku krajowym.

2. Zaspokojenie do roku 2010 krajowego zapotrzebowania na węgiel kamienny i ekonomicznie uzasadnionego eksportu, przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska i konkurencyjności w warunkach określonych przez Unię Europejską oraz przy otwartości rynku wszystkich nośników energii.

CELE CZĄSTKOWE

1. Spółki węglowe nie będą ponosiły strat na działalności operacyjnej począwszy od 2000 roku.

2. Po roku 2000 spółki węglowe będą uzyskiwały nadwyżki finansowe, które będą przeznaczone na spłatę zaległych zobowiązań wobec Skarbu Państwa, gmin górniczych oraz dostawców towarów i usług.

3. Nastąpi zmniejszenie zdolności produkcyjnych górnictwa węgla kamiennego o ok. 25 mln ton rocznego wydobycia do roku 2002.

4. Nastąpi zmniejszenie zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego do poziomu ok. 126 tys osób w końcu roku 2002, tj o ok. 118 tys. osób.

5. Realizowana będzie rekonwersja przemysłu w gminach górniczych, co będzie stanowiło istotny impuls dla ich ekonomicznego rozwoju.

UZASADNIENIE KONIECZNOŚCI ODDŁUŻENIA

Stan zobowiązań na 31.12.1997 r. według aktualnych danych bilansowych wyniósł 13 593,5 mln zł.

Struktura zobowiązań na koniec 1997 r. wg głównych wierzycieli kształtowała się następująco:
mln zł %
- budżet państwa 1 115,2 8,2
- w tym z tytułu VAT (388,4) (2,9)
- budżety gmin 196,4 1,4
- ZUS, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych 2 677,3 19,7

- NFOŚiGW 2 995,9 22,1
- WFOŚiGW 1 376,6 10,1
- PFRON 119,8 0,9
- z tytułu dostaw i usług 2 270,2 16,7
- z tytułu kredytów bankowych 1 412,1 10,4
- pozostałe 1 430,0 10,5
R a z e m : 13 593,5 100%

Utrzymywanie istniejącego stanu rzeczy stwarza zagrożenie upadku górnictwa węgla kamiennego i podmiotów z nim związanych, o groźnych skutkach społecznych.

W tej sytuacji nieodzownym jest stworzenie - w drodze uregulowań ustawowych - podstaw umożliwiających umorzenie odsetek oraz dużej części zobowiązań wobec głównych wierzycieli.

Podstawowe cele przeprowadzonej restrukturyzacji finansowej górnictwa węgla kamiennego:

- odzyskanie płynności przez górnictwo węgla kamiennego rozumianej jako zdolności do regulowania zobowiązań bieżących,

- spłatę w dłuższym okresie czasu części zobowiązań objętych restrukturyzacją,

- poprawę wyników przedsiębiorstw poprzez ograniczenie kosztów finansowych w wyniku ograniczenia naliczania odsetek od przeterminowanych zobowiązań,

- poprawę współpracy z dostawcami dzięki bieżącemu regulowaniu zobowiązań.

ZAKRES, SPOSÓB ODDŁUŻENIA

1. Restrukturyzacja zadłużenia obejmować będzie jednostki górnictwa węgla kamiennego.

Restrukturyzacja zadłużenia dotyczyć będzie zobowiązań wobec:
- budżetu
- gmin z tytułu opłat i kar wynikających z przepisów o ochronie środowiska,
- z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz składek na rzecz Funduszu Pracy, Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
- wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej,

Oddłużeniem nie będą objęte zobowiązania podmiotów dostarczających materiały oraz świadczących usługi na rzecz jednostek górnictwa węgla kamiennego.

2. Podstawą dla otwarcia postępowania oddłużeniowego będzie wniosek opracowany przez jednostkę górnictwa węgla kamiennego ubiegającą się o wszczęcie tego postępowania złożony wierzycielowi.

a) Integralna częścią wniosku będzie program naprawczy, którego realizacja powinna najpóźniej w 2000 r. wyeliminować generowanie strat finansowych.

b) Program naprawczy będzie opiniowany przez Ministra Gospodarki, Ministra Finansów i Ministra Skarbu Państwa,

c) W przypadku uzyskania pozytywnej opinii proces oddłużeniowy uważa się za otwarty.

d) Z chwilą otwarcia postępowania oddłużeniowego zawarte dotychczas umowy, porozumienia i podjęte decyzje oraz wszczęte egzekucje podlegają zawieszeniu.

e) Postępowanie oddłużeniowe zostaje wszczęte na wniosek jednostki górnictwa węgla kamiennego, złożony wierzycielowi nie później niż do 30 czerwca 2000 roku.

3. Postępowanie oddłużeniowe obejmuje zobowiązania wg stanu na 31 marca 1998 r.
3.1. Zobowiązania wraz z odsetkami ulegają umorzeniu w 100 % wobec:
a) budżetu państwa
b) ZUS. Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
c) Państwowego, Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

d) wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
3.2. Restrukturyzacja zadłużenia z tytułu podatku od towarów i usług ( VAT) przebiegać będzie w następujący sposób:
a) spłata zobowiązań głównych podlegać będzie odroczeniu do dnia 31 grudnia 2000 r.
b) zobowiązania z tytułu odsetek ulegają umorzeniu w 100 %.
3.3. Restrukturyzacja zadłużenia wobec gmin przebiegać będzie w następujący sposób:
a) spłata zobowiązań głównych i odsetek podlega odroczeniu do dnia 31 grudnia 2000 roku

b) począwszy od 1 stycznia 2001 roku odroczone zobowiązania będą spłacane w równych kwartalnych ratach w okresie do 31 grudnia 2005 roku.
3.4. Postępowanie oddłużeniowe realizowane będzie na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem.
3.5. W okresie karencji oraz spłaty zobowiązań, odsetki nie będą naliczane i pobierane.

4. Regulowanie zobowiązań powstałych po dniu 31 marca 1998 r.

W tym zakresie ustawa będzie przewidywała następujące rozwiązania:

4.1. Regulowanie stosunków finansowych następować będzie na podstawie umów zawieranych pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem.

4.2. Dopuszcza się by:
- zobowiązania główne i odsetki, z wyjątkiem podatku od towarów i usług (VAT) oraz zobowiązania wobec gmin były umarzane do 100 %,
- okres karencji nie przekraczał 31 grudnia 2000 r.
- okres spłaty był nie dłuższy niż 5 lat.

4.3. Zobowiązania główne wobec budżetu państwa z tytułu podatku od towarów i usług (VAT) oraz wobec gmin z tytułu, opłaty eksploatacyjnej a także zobowiązania z tytułu opłat i kar wynikających z przepisów o ochronie i kształtowaniu środowiska i przepisów prawa wodnego w części należnej gminom nie będą mogły być umarzane. Natomiast okresy odroczenia i spłat zobowiązań oraz warunki tej spłaty będą przedmiotem dwustronnych uzgodnień i umów.

4.4. Jednostki likwidujące w całości lub części kopalnie wydobywające węgiel kamienny zwolnione są od obowiązku uiszczania bieżących opłat i kar oraz wpłat, od dnia zaprzestania wydobywania węgla, w wysokości przypadających na likwidowaną kopalnię lub jej likwidowaną część.

EFEKTY PROCESU ODDŁUŻENIOWEGO

Gdyby przyjąć - iż oddłużaniu - zostaną poddane zobowiązania wg stanu na 31.03.1998 r. to efektem tego procesu byłoby:umorzenie zobowiązań w łącznej kwocie 7,9 mld zł,z tego zobowiązania wobec:

- - budżetu państwa 0,4 mld zł,

- - ZUS, FP, FGSP 3,1 mld zł,

- - PFRON 0,1 mld zł,

- - NFOSiGW i WFOSiGW 4,3 mld zł,

Proces fizycznej likwidacji

Głównymi przyczynami prowadzenia procesu likwidacji kopalń są:
a) wyczerpanie się udostępnionych zasobów węgla kamiennego w kopalniach oraz wysokie koszty udostępnienia nowych zasobów,
b) trwała nierentowność kopalń,
c) występowanie zbędnej infrastruktury techniczno-technologicznej w części kopalni.

Pod pojęciem całkowitej likwidacji kopalni należy rozumieć likwidację zakładu górniczego tj. wyodrębnionego technicznie i organizacyjnie zespołu środków służących przedsiębiorcy do bezpośredniego wydobywania kopaliny ze złoża, w tym wyrobiska górnicze, obiekty budowlane oraz technologicznie związane z nimi obiekty i urządzenia przeróbcze (art.6 prawa geologicznego i górniczego).

Pod pojęciem częściowej likwidacji kopalni należy rozumieć likwidację oznaczonej części zakładu górniczego dla której z mocy art.81 ust.4 prawa geologicznego i górniczego sporządzony jest plan ruchu likwidacji części zakładu górniczego.

W 1998 r. proces całkowitej likwidacji kontynuowany będzie w Wałbrzyskich Kopalniach Węgla Kamiennego, w kopalniach: "Nowa Ruda", "Jowisz", "Sosnowiec", "Porąbka-Klimontów" oraz w Zakładzie Wydobywczo-Przeróbczym Antracytu. W kopalniach: "Saturn", "Siemianowice", "Pstrowski", "Żory" i "Paryż" oprócz końcowych prac likwidacyjnych prowadzone będą działania tzw. "polikwidacyjne",
W drugiej połowie 1998r. rozpoczną się działania zmierzające do uproszczenia struktury zakładów odwadniania względnie ich likwidacji. Pozwoli na to postępujący proces likwidacji kolejnych kopalń, tzn. "Sosnowiec", "Porąbka-Klimontów".

Przewiduje się, iż w pierwszym półroczu 1998 r. rozpoczęta zostanie likwidacja KWK "Morcinek" (o ile podejmowane obecnie działania nie doprowadzą do jej sprzedaży). Kopalnie częściowo likwidowane ukończą w 1998 r. proces likwidacji w niezbędnym zakresie tak, aby od 1999 r likwidacja częściowa kopalni występowała tylko w przypadkach uzyskania wymiernych efektów w zakresie zmniejszenia wydobycia węgla i poziomu zatrudnienia.
W 1999 roku kontynuowana będzie likwidacja następujących kopalń: Wałbrzyskie KWK, Nowa Ruda, ZWP Antracytu, "Sosnowiec", "Porąbka-Klimontów", "Morcinek" i uruchamiany będzie proces likwidacji w następnych kopalniach.

Zakres podejmowanych decyzji likwidacyjnych w kolejnych latach będzie dotyczył zmniejszenia zdolności produkcyjnych górnictwa odpowiednio:

w 1998 r. o 1,0 mln ton,
w 1999 r. o 8,5 mln ton,
w 2000 r. o 9,0 mln ton,
w 2001 r. o 3,5 mln ton,
w 2002 r. o 3,5 mln ton,
razem 25,5 mln ton.

w 2003 r. o 4,5 mln ton,
w 2004 r. o 4,0 mln ton,
w 2005 r. o 4,5 mln ton,
w 2006 r. o 4,0 mln ton,
w 2007 r. o 4,5 mln ton,
w 2008 r. o 4,0 mln ton,
w 2009 r. o 3,0 mln ton,
w 2010 r. o 3,0 mln ton

razem 2003-2010 31,5 mln ton.

Decyzje o likwidacji kopalni podejmował będzie zarząd spółki węglowej, przy czym decyzja akceptowana musi być przez walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki w uzgodnieniu z Ministrem Gospodarki.

Podjęciu decyzji o likwidacji powinno towarzyszyć opracowanie przez spółkę węglową dwóch programów:

- programu likwidacji kopalni

- programu socjalnego likwidowanej kopalni.

Zarząd spółki węglowej każdorazowo powoła likwidatora kopalni, który będzie nadzorował realizację programu likwidacji kopalni oraz realizację programu socjalnego likwidowanej kopalni.

FINANSOWANIE LIKWIDACJI KOPALŃ

W 1998 r. na restrukturyzację górnictwa węgla kamiennego w budżecie państwa przeznaczona jest kwota 744,4 mln zł, z czego na likwidację kopalń Minister Gospodarki przeznaczył kwotę 211,4 mln zł oraz 505 mln zł na pokrycie kosztów społecznych restrukturyzacji górnictwa.

Dla kontynuowania w latach 1999-2002 likwidacji kopalń oraz objęcia procesem likwidacji dalszych kopalń, konieczne będzie wydatkowanie środków finansowych w wysokości około 1.300 mln zł.

W poszczególnych latach potrzeby finansowe wyniosą odpowiednio:
1999 420 mln zł
2000 470 mln zł
2001 230 mln zł
2002 180 mln zł
Razem 1 300 mln zł

Finansowanie likwidacji kopalń ze środków budżetowych w latach 1998-2002 odbywać się będzie na podstawie umowy zawartej pomiędzy Ministrem Gospodarki a zarządem spółki węglowej.

Od roku 2000 podmioty gospodarcze w górnictwie węgla kamiennego będą zobowiązane tworzyć tzw. fundusz likwidacji kopalń. Począwszy od roku 2003 fizyczna likwidacja kopalń będzie finansowana z funduszu likwidacji kopalń przy zmniejszającym się wsparciu z budżetu państwa. Po roku 2005 fizyczna likwidacja kopalń będzie finansowana całkowicie z funduszu likwidacji kopalń.

Program socjalny likwidowanej kopalni.

Bazą dla opracowania tego programu będą instrumenty "Górniczego Pakietu Socjalnego".

Program socjalny likwidowanej kopalni powinien zawierać:

- terminy zatrzymania wydobycia i zakończenia likwidacji,

- opis instrumentów socjalnych i finansowych do zastosowania w procesie likwidacji kopalni,

- sposób wykorzystania instrumentów socjalnych i finansowych w odniesieniu do każdego pracownika, który utraci miejsce pracy w likwidowanej kopalni,

- przewidywany koszt realizacji programu socjalnego oraz źródło jego pokrycia.

Program socjalny powinien zostać zaopiniowany przez zarząd gminy górniczej, na terenie której znajduje się siedziba likwidowanej kopalni oraz uzgodniony
i podpisany przez reprezentację związków zawodowych likwidowanej kopalni w okresie do 45 dni od przedłożenia tego projektu przez zarząd spółki węglowej.
W przypadku braku uzgodnienia programu socjalnego w tym okresie wchodzi on w życie po upływie 15 dni.

Wstrzymanie wydobycia w kopalni powinno nastąpić najpóźniej w okresie sześciu miesięcy od wejścia w życie programu socjalnego.

Za realizację programu socjalnego odpowiedzialny jest likwidator kopalni.
Środki finansowe na realizację programu likwidacji kopalni i programu socjalnego likwidowanej kopalni zobowiązany jest zapewnić zarząd spółki węglowej w oparciu o dotacje z budżetu państwa lub inne dostępne źródła finansowania.

Górniczy Pakiet Socjalny

Polityka państwa w procesie rekonwersji zmierza do niedopuszczenia do wzrostu bezrobocia poprzez:
- aktywizację na rynku pracy pracowników kopalń odchodzących z górnictwa,
- zapewnienie osłony socjalnej, rozumianej jako źródło utrzymania pracowników górnictwa i ich rodzin - o najdłuższym stażu pracy, z uwagi na najmniejsze szansę aktywizacji na rynku pracy.

Naczelną zasadą realizacji restrukturyzacji zatrudnienia w górnictwie będzie niestosowanie tzw. "zwolnień grupowych".

W celu minimalizacji negatywnych skutków społecznych całkowitej lub częściowej likwidacji kopalń węgla kamiennego opracowany został tzw. "Górniczy Pakiet Socjalny", który zawiera rozwiązania instytucjonalne, organizacyjno-prawne i finansowe.

W ramach Górniczego Pakietu Socjalnego przewiduje się podejmowanie działań pozwalających na zmniejszanie zatrudnienia w górnictwie w dwóch zasadniczych grupach:
I - działania osłonowe - urlopy górnicze,
II - działania aktywizujące dla byłych pracowników na rynku pracy - aktywne formy restrukturyzacji zatrudnienia.

DZIAŁANIA OSŁONOWE

Wprowadza się we wszystkich kopalniach pięcioletni urlop górniczy, z którego korzystanie będzie dobrowolne.

Urlop górniczy jest to uprawnienie dotyczące wyłącznie pracowników zatrudnionych pod ziemią w jednostkach objętych Układem Zbiorowym Pracy. Urlop jest okresem zatrudnienia w zakresie zaliczania go do stażu pracy uprawniającego do nabycia uprawienia emerytalnych.
W okresie urlopu górniczego wypłacane jest świadczenie socjalne.

Pracownikom korzystającym z urlopu górniczego przysługuje świadczenie socjalne, którego podstawą jest miesięczny ekwiwalent pieniny obliczony jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, na następujących warunkach:

1. Podstawą naliczania wysokości świadczenia jest wynagrodzenia pracownika liczone jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.

2. Osoba korzystająca z urlopu otrzymuje świadczenie socjalne, deputat węglowy, nagrodę z okazji "Dnia Górnika" i dodatkową nagrodę roczną wynikającą z "Karty Górnika", a także uznaniowe świadczenia z funduszu świadczeń socjalnych.

3. Deputat węglowy, nagroda z okazji "Dnia Górnika" i dodatkowa nagroda roczna wynikająca z "Karty Górnika" przysługują pod warunkiem, ze osoba korzystająca z urlopu górniczego nabyła do nich uprawnienie przed uzyskaniem świadczenia socjalnego.

Wysokość świadczenia będzie wynosić 75 % miesięcznego ekwiwalentu pieniężnego obliczonego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.

DZIAŁANIA AKTYWIZUJĄCE DLA BYŁYCH PRACOWNIKÓW NA RYNKU PRACY

Podstawowym działaniem w tym zakresie jest pośrednictwo pracy, tzn. poszukiwanie ofert pracy przez "Biura Pomocy Zawodowej", Górniczej Agencji Pracy, które będą funkcjonowały we wszystkich kopalniach. Biura te będą współpracować z wyspecjalizowanymi służbami i instytucjami w zakresie aktywizacji rynku pracy (biura pośrednictwa pracy, doradztwa zawodowego, instytucje szkolące, instytucje wspierające rozwój małej i średniej przedsiębiorczości, agencje rozwoju lokalnego).

Pracownikowi, który będzie zainteresowany zmianą miejsca pracy będzie przysługiwać:

1. l. Zasiłek socjalny wypłacany dla odchodzących
z pracy pracowników kopalń na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia poza górnictwem.

2. W okresie pobierania zasiłku socjalnego były pracownik kopalni będzie uprawniony do bezpłatnego skorzystania z jednorazowego szkolenia, którego celem będzie zmiana kwalifikacji zwiększających jego szansę na podjęcie nowego zatrudnienia poza górnictwem.

3. Jednorazowa odprawa pieniężna. W celu zintensyfikowania aktywności zawodowej, osobom które w okresie do 24 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy podejmą zatrudnienie poza górnictwem przysługiwać będzie jednorazowa odprawa pieniężna.

4. Jednorazowa odprawa pieniężna bezwarunkowa w wysokości 20-krotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kopalniach węgla kamiennego z trzeciego kwartału poprzedniego roku. Warunkiem jej otrzymania będzie rozwiązanie umowy o pracę na wniosek pracownika i rezygnacja pracownika ze wszystkich świadczeń.

5. Pracownikowi, który będzie zainteresowany podjęciem działalności gospodarczej i odejdzie z pracy w górnictwie, a nie skorzysta z uprawnień określonych wyżej, z wyjątkiem jednorazowego przekwalifikowania, o ile dotyczyć będzie ono kursów związanych z podjęciem działalności gospodarczej, będzie mogła być udzielona pożyczka lub kredyt bankowy.

6. Pracodawcy spoza górnictwa, który przyjmie do pracy na czas nieokreślony pracownika kopalni węgla kamiennego i zatrudniać go będzie przez okres co najmniej 2lat, przysługiwać będzie w tym okresie refundacja składki ZUS oraz składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w części przypadającej na tego pracownika.

7. Pracownik kopalni objętej całkowitą likwidacją, któremu do nabycia uprawnień do urlopu górniczego brakuje 2 lata stażu pracy otrzymuje gwarancję propozycji zatrudnienia w innej kopalni czynnej. Dotyczy to pracowników zatrudnionych pod ziemia.

8. Rozwiązania, osłonowe będą stosowane również dla pracowników przedsiębiorstw robót górniczych i Przedsiębiorstwa Budowy Szybów, oraz utworzonych przez spółki węglowe zakładów robót górniczych stosujących Układ Zbiorowy Pracy dla Pracowników Zakładów Górniczych
z dnia 21 grudnia 1991 r.

9. Górnicza Agencja Pracy rozszerzy swoją działalność na wszystkie kopalnie węgla kamiennego, w kierunku obszarów aktywnego pośrednictwa pracy.

10. W kopalni węgla całkowicie lub częściowo likwidowanej, tworzone będą Programy Specjalne finansowane ze środków Funduszu Pracy, umożliwiające zatrudnienie poza górnictwem wybranych grup pracowników kopalń.

11. Dokonane zostaną zmiany ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin z dnia 1 lutego 1983 r., dla umożliwienia wypłacania przez ZUS odrębnego dodatku do emerytury, jako ekwiwalent za deputat węglowy należny byłym pracownikom kopalń węgla kamiennego, przedsiębiorstw robót górniczych i Przedsiębiorstwa Budowy Szybów S.A. w Bytomiu oraz uprawnionym członkom ich rodzin.

12. Wszelkie uprawnienia, przewidziane w ramach Górniczego Pakietu Socjalnego będą stosowane wyłącznie do pracowników górnictwa, o co najmniej pięcioletnim stażu pracy w górnictwie.
W okresie realizacji programu, tj. w latach 1998-2002 korzystanie przez pracowników górnictwa z nabytych uprawnień emerytalnych będzie obligatoryjne, co zostanie wprowadzone drogą ustawową.

13. W okresie realizacji programu, tj. w latach 1998-2002 będzie obowiązywała zasada, iż jedynym źródłem zasilania kadrowego górnictwa są szkoły specjalistyczne.

ZATRUDNIENIE W GÓRNICTWIE

Do 2002 r. zatrudnienie w górnictwie węgla kamiennego powinno zmniejszyć się o około 118 tyś. osób.

Zmniejszenie zatrudnienia zamierza się osiągnąć poprzez:

- odejścia około 55 tyś. osób w wyniku nabycia uprawnień emerytalnych oraz innych przyczyn zależnych od sytuacji pracownika,

- skorzystanie przez około 35 tyś. pracowników kopalń zatrudnionych pod ziemią z pięcioletnich urlopów górniczych,

- skorzystanie przez około 10 tyś. pracowników kopalń zatrudnionych pod ziemią z dwuletnich zasiłków socjalnych na przekwalifikowanie zawodowe i znalezienie nowego zatrudnienia poza górnictwem,

- inne zwolnienia z przyczyn zakładu pracy w wysokości około 30 tyś. osób, związane ze skorzystaniem przez pracowników kopalń z jednorazowej odprawy pieniężnej 20-krotnej, wypłacanej bez żadnych uwarunkowań poza rozwiązaniem umowy o pracę z kopalnią.

Równocześnie przewiduje się, że w okresie lat 1998-2002 do kopalń zostanie przyjętych około 12 tys. osób.

W wyniku szacowanej liczby odejść z górnictwa w wysokości ok. 130 tyś. osób i przyjęć w wysokości ok. 12 tyś. osób, stan zatrudnienia w 2002 roku winien ukształtować się na poziomie około 126 tyś. osób.

Łączny koszt, który trzeba będzie ponieść na osiągnięcie zamierzonych rezultatów szacuje się w warunkach 1998 r. na poziomie ok. 4,5 mld zł (tablica 5.2).

POTRZEBY FINANSOWE NA WSPARCIE REFORMY

Zapotrzebowanie na środki finansowe przedstawiać się będzie następująco:

1) Koszty fizycznej likwidacji kopalń oraz koszty do poniesienia po zakończeniu likwidacji przedstawiają się następująco (mln zł): 1998 r. 1999 r. 2000 r. 2001 r. 2002 r.

a) Koszty likwidacji kopalń 221,8 420,0 470,0 230,0 180,0

b) Źródła pokrycia:
- wsparcie zewnętrzne 211,4 413,0 462,0 225,0 176,0
- przychody z likwidacji 4,5 7,0 8,0 5,0 4,0
- środki własne kopalń 5,9 - - - -

2) Koszty związane z restrukturyzacją zatrudnienia przedstawiają się następująco (mln zł):
1998 r. 1999 r. 2000 r. 2001 r. 2002 r.
Koszty restrukturyzacji zatrudnienia
505,0 1.094,0 1.067,1 862,0 997,0

3) Koszty związane z usuwaniem szkód górniczych będą obciążały koszty wydobycia. Tylko pewna ich część związana z usuwaniem skutków szkód górniczych wywołanych reaktywacją starych zrobów będzie w 1998 r. finansowana ze środków zewnętrznych.
Wielkość tych środków szacuje się następująco (mln zł):

1998 r. 1999 r. 2000 r. 2001 r. 2002 r.
Koszty szkód górniczych 28,0 35,0 35,0 35,0 35,0

4) Finansowanie inwestycji będzie realizowane środkami własnymi, głównie amortyzacją. Inwestycje proekologiczne finansowane będą ponadto w części środkami pozyskanymi z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W szczególnych przypadkach proces inwestycyjny będzie wsparty kredytami bankowymi.

5) Regulowanie zobowiązań, które na dzień 31.12.1997 r. osiągnęły poziom 11,9 mld zł, po ich zmniejszeniu w wyniku przeprowadzonego procesu oddłużeniowego, następować będzie z własnych środków po roku 2001, tj. po osiągnięciu rentowności.

6) W poszczególnych latach wsparcie zewnętrzne na dofinansowanie podstawowych kierunków działań w procesie reformy przedstawiono w tabeli.

Źródła i zasady finansowania reformy

W okresie realizacji programu koszty fizycznej likwidacji kopalń, osłon socjalnych, tworzenia miejsc pracy w gminach górniczych oraz usuwania skutków szkód górniczych wywołanych reaktywacją starych zrobów będą finansowane z budżetu państwa i innych dostępnych źródeł.

Corocznie w projekcie budżetu państwa Rząd RP powinien przyjąć na realizację programu reformy górnictwa węgla kamiennego na lata 1999-2002 kwoty dotacji podane w powyższej tablicy.

Podział dotacji na finansowanie reformy górnictwa w corocznym budżecie państwa będzie następujący:

1. Fizyczna likwidacja kopalń węgla kamiennego oraz usuwania szkód górniczych.

2. Restrukturyzacja zatrudnienia.

3. Usuwanie szkód górniczych wskutek reaktywacji starych zrobów.

Warunkiem dotowania z budżetu państwa realizacji reformy w jednostkach górnictwa węgla kamiennego jest przestrzeganie zasady kształtowania w tych jednostkach przyrostu średnich wynagrodzeń w 1998 r. zgodnie z ustaleniami Komisji Trójstronnej do Spraw Społeczno Gospodarczych, natomiast w latach
1999-2002 - w stopniu nie wyższym niż poziomu inflacji.

Umowy menedżerskie.

W celu wyzwolenia większej aktywności w zakresie restrukturyzacji i zwiększenia poczucia odpowiedzialności zarządów spółek węglowych
i samodzielnych kopalń za wynik finansowe podmiotów gospodarczych wdrożony zostanie system umów menedżerskich.
Jednym z podstawowych jego elementów będzie okre-sowa (kwartalna) ocena efektów działalności zarządów na podstawie jasnych i przejrzystych kryteriów oceny. Umowy menedżerskie wejdą w życie z dniem najbliż-szego skwitowania zarządów spółek i kopalń - spółek, tj. na przełomie maja i czerwca 1998 roku. Będą one obowiązywały przez okres trzech lat.

Projekt umów menedżerskich dla członków zarządów spółek węglowych i kopalń - spółek przewiduje następujące rozwiązania:

1. Umowa określi szczególne obowiązki członka zarządu spółki.

2. Ustalone zostanie wynagrodzenie ryczałtowe jako płaca za wykonywanie obowiązków członka zarządu spółki.
3. Wysokość premii kwartalnej zostanie uzależniona od stopnia poprawy następujących wskaźników:
   - akumulacji jednostkowej na sprzedaży węgla,
   - wydajności,
   - cyklu rotacji należności.

Poprawa wielkości tych wskaźników będzie oceniana w danym kwartale w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego.

4. Część premii kwartalnej będzie uzależniona od stopnia realizacji zadań zleconych przez Radę Nadzorczą.

5. Przewidziany zostanie udział członka zarządu spółki w zysku.

Skala i zakres przemian w górnictwie węgla kamiennego proponowanych w prezentowanym programie reformy uzasadniają utworzenie państwowego nadzoru nad jego realizacją. Będzie on sprawowany przez rady nadzorcze spółek węglowych i Państwową Agencję Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego S.A. w Katowicach.

PRYWATYZACJA W GÓRNICTWIE

W spółkach węglowych prowadzona jest od wielu lat prywatyzacja polegająca na wydzieleniu i prywatyzowaniu mniejszych podmiotów jako byłych oddziałów powierzchniowych kopalń.

Proces ten jako celowy będzie kontynuowany do całkowitej prywatyzacji tych podmiotów.

Przewiduje się, że w ramach intensyfikacji procesu prywatyzacji w górnictwie do końca I kwart. 1999 r. zostanie sprywatyzowana KWK "Bogdanka" SA.

Możliwa będzie także prywatyzacja KWK "Budryk" SA, jednakże w tym przypadku konieczne jest uregulowanie spraw dotyczących zadłużenia tej kopalni.

Istnieje także możliwość sprzedaży KWK "Morcinek" określonemu kontrahentowi, który zwrócił się do Zarządu Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA.

Przyjmuje się jako zasadę, ze prywatyzacji w górnictwie węgla kamiennego będą podlegały poszczególne kopalnie węgla kamiennego, a nie całe spółki węglowe.

Proces ten będzie realizowany przez spółki węglowe.

Przewiduje się podjęcie w 1998r. działań w celu tworzenia powiązań kapitałowych spółek węglowych z:

- elektrowniami,

- koksowniami,

- podmiotami prowadzącymi obrót węglem.

W pierwszej kolejności wprowadzone zostaną powiązania kapitałowe pomiędzy producentami węgla a państwowymi podmiotami prowadzącymi obrót węglem tj. "Węglokoks" SA i CZW "Węglozbyt" SA. Ponadto przewiduje się w roku 1998 podjęcie działań mających na celu stworzenie powiązań kapitałowych pomiędzy Rybnicką Spółką Węglową SA a Kombinatem Koksochemicznym Zabrze oraz Jastrzębską Spółką Węglową SA a Hutą Katowice SA (Koksownia Zdzieszowice).

PROGRAM INWESTYCYJNY W GÓRNICTWIE

Do ważniejszych przedsięwzięć inwestycyjnych ujętych w programach inwestycyjnych spółek węglowych do 2002 roku należy zaliczyć:

- budowę 3 nowych zakładów wzbogacania miałów energetycznych, rozbudowę oraz modernizację pozostałych,

- dokończenie budowy 7 poziomów zapewniających utrzymanie koniecznych mocy produkcyjnych,

- pogłębienie 5 istniejących szybów wydobywczych, dokończenie budowy 8 szybów oraz modernizację innych,

- budowę 2 zakładów odsalania wód kopalnianych oraz 1 instalacji do zatłaczania wód słonych do górotworu,

- budowę 4 instalacji do lokowania odpadów na dole kopalń,

- budowę 3 oczyszczalni wód dołowych oraz 2 kolektorów wód dołowych.

Realizacja programów inwestycyjnych spółek węglowych wymagać będzie wydatkowania przez nie w latach 1998 - 2002 nakładów inwestycyjnych w łącznej wysokości 5.988 mln zł.

Począwszy od 2000 roku głównym źródłem finansowania programu inwestycyjnego będą środki własne, które będą wygospodarowane przez spółki węglowe.

Działalność spółek węglowych i kopalń samodzielnych związana jest również z koniecznością minimalizacji niekorzystnego oddziaływania na środowisko.

Z ważniejszych przedsięwzięć ochrony środowiska należy wymienić:

- NSW SA - Budowa zakładu odsalania wód kopalnianych w Oświęcimiu - I etap,

- GSW SA - KWK Dębieńsko - Budowa instalacji odsalania wód - II etap,

- JSW SA - KWK Krupiński - Zatłaczanie wód słonych do górotworu,

- JSW SA - KWK Zofiowka - Lokowanie odpadów poflotacyjnych w zrobach.

Efektem realizacji zamierzeń proekologicznych w okresie lat 1998 - 2002 będzie:

- utylizacja i zagospodarowanie 1.240 t/d soli z wód dołowych,

- zagospodarowanie odpadów powęglowych na dole w ilości 2.620 tyś. t/r,

- rekultywacja i zagospodarowanie gruntów po dzia-łalności przemysłowej, w ilości ok. 150 ha rocznie,

- sukcesywne zahamowanie narastania zaległości w usuwaniu szkód górniczych.

Według założeń planów spółek węglowych i kopalń samodzielnych realizacja zadań ochrony środowiska wymagać będzie wydatkowania środków w łącznej wysokości 814.035 tyś. zł.

PROGNOZA WYNIKÓW FINANSOWYCH

Dla potrzeb prognozy wyniku finansowego przyjęto, że przeciętne miesięczne wynagro-dzenie w górnictwie wzrośnie w roku 1998 zgodnie z ustaleniami Komisji Trójstronnej ds. Społeczno-Gospodarczych. W dalszych latach wzrost płac kształtować się będzie zgodnie z inflacją.

Założono ponadto, ze średnia cena zbytu węgla kamiennego będzie się zmieniała w kolejnych latach przy następujących założeniach:

- ceny węgla na rynkach światowych w latach 1998-2002 będą miały tendencję spadkową,

- nastąpi zmiana struktury sprzedaży węgla w kraju i na eksport,

- ceny węgla do energetyki zawodowej osiągną parytet importowy w roku 2000, a dla pozostałych odbiorców na rynku krajowym - w 1998 r.

- w kształtowaniu parytetu importowego cen węgla przyjęto iż od 2000 r. nie będzie stosowane cło na węgiel.

W wyniku realizacji rządowego programu reformy górnictwa węgla kamiennego wynik finansowy netto w latach 1998-2002 będzie ulegał systematycznej poprawie, od straty netto wynoszącej w 1998 r. -2 410,9 mln zł do zysku sięgającego 1 672,0 mln zł w roku 2002.

Dodatni wynik finansowy górnictwo uzyska w 2000 roku (366,5 mln zł).

Natomiast wynik na sprzedaży węgla poprawi się z -1 886,1 mln zł w roku 1998 do 943,4 mln zł w roku 2000 i 2 513,8 mln zł w roku 2002.

Efekty realizacji reformy górnictwa w latach 1998-2002

Szczegółowe efekty realizacji reformy górnictwa w latach 1998-2002 można ująć w sposób następujący:

a) Ograniczenie zdolności produkcyjnych, w efekcie czego nastąpi zmniejszenie wydobycia węgla kamiennego z 137,1 mln ton w 1997 r. do 111,6 mln ton w 2002 r.

b) Zmniejszenie stanu zatrudnienia do ok. 126,0 tys. osób w końcu 2002 r., tj. o ok. 118,0 tys. osób. Spowoduje to wzrost wydajności pracy z 561 t/prac. w 1997 r. do 846 t/prac. w roku 2002 r., tj. o 51 %. W konsekwencji koszt wynagrodzeń wraz z narzutami przypadający na tonę sprzedanego węgla obniży się z 81,82 zł/t w roku 1998 do 49,27 zł/t w roku 2002, tj. około 40 %.

c) Obniżenie kosztu wydobycia węgla - przy zmniejszaniu się poziomu sprzedaży węgla z 154,42 zł/t w 1998 r. do 111,22 zł/t w 2002 r., a więc o około 28%. Obniżenie udziału pozostałych kosztów wynagrodzeń z narzutami, w kosztach zmniejszy się w omawianym okresie z 53 % do 44 %.

d) Obniżenie pozostałych kosztów poza wynagrodzeniami z narzutami wynika przede wszystkim z likwidacji najmniej efektywnych zdolności produkcyjnych. Obniżenie jednostkowego kosztu sprzedaży jest tym istotniejsze dla poprawy wyników górnictwa, iż w latach 1998-2002 należy się spodziewać realnego obniżenia średniej ceny zbytu węgla ze 138,16 zł/t w roku 1998 do 134,07 zł/t w roku 2002. Dzięki tak znaczącej obniżce kosztów wydobycia, jednostkowy wynik na sprzedaży węgla wzrośnie z -16,26 zł/t w roku 1998 do 8,28 zł/t w roku 2000 i do 22,85 zł/t w roku 2002.

e) Ograniczenie nierentownej działalności "pozawęglowej" (działalność socjalno-bytowa, produkcja ciepła itp.) oraz wydatne jej zracjonalizowanie, w efekcie czego nastąpi wyeliminowanie strat do roku 2000, które w 1997 r. wyniosły 0,4 mld zł.

Efekt finansowy realizacji rządowego programu reformy górnictwa mierzony poprawą łącznego wyniku finansowego netto przewidywanego latach 1998-2002, w porównaniu do sytuacji gdyby kontynuować dotychczasowe tempo restrukturyzacji górnictwa wynosi 13,9 mld zł.

Realizacja reformy górnictwa węgla kamiennego Polsce

1. W dniu 14 stycznia 1999 r. weszła w życie “ Ustawa o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych”.

Ustawa określa zasady reformy górnictwa węgla kamiennego oraz instrumenty niezbędne dla osiągnięcia rentowności przez przedsiębiorstwa górnicze, w tym :

- zasady restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw górniczych,

- zasady likwidacji kopalń węgla kamiennego,

- zasady restrukturyzacji zatrudnienia w przedsiębiorstwach górniczych,

- szczególne uprawnienia i zadania gmin górniczych,

- źródła i zasady finansowania reformy,

- zasady zarządzania w spółkach węglowych,

- zasady sprawowania nadzoru nad realizacja reformy.

2. Powołany został Komitet Sterujący do którego zadań należy :

- kontrola przebiegu realizacji reformy górnictwa węgla kamiennego,

- pełnienie funkcji doradczych dla Ministra Gospodarki, w zakresie realizacji reformy górnictwa węgla kamiennego,

- przeprowadzenie konkursu w zakresie wyboru kandydatów na członków rad nadzorczych spółek węglowych.

W skład Komitetu Sterującego weszli :

- Jan SZLĄZAK - Podsekretarz Stanu w MG.

- Marek KEMPSKI - Wojewoda Śląski,

- Jan OLBRYCHT - Marszałek Sejmiku Śląskiego,

- Piotr KOŁODZIEJCZYK - Podsekretarz Stanu w MP i PS,

- Jan BUCZKOWSKI - Podsekretarz Stanu w MSP,

- Rafał ZAGÓRNY - Podsekretarz Stanu w MF,

- Marek MICHALIK - Podsekretarz Stanu w MOŚZN i L.

3. Dla umożliwienia restrukturyzacji finansowej spółki węglowe opracowały programy naprawcze, określające sposoby i środki działania, które maja zapewnić przedsiębiorstwu górniczemu osiągnięcie dodatniego wyniku finansowego na działalności operacyjnej najpóźniej do końca 2000r.

4. W celu minimalizacji negatywnych skutków społecznych całkowitej lub częściowej likwidacji kopalń węgla kamiennego, opracowany został tzw. „ Górniczy Pakiet Socjalny ”. Zawiera on następujące uprawnienia przysługujące pracownikom restrukturyzowanych przedsiębiorstw górniczych nie posiadającym uprawnień emerytalnych :

• osłonowe - urlop górniczy,

• aktywizujące na rynku pracy :
- zasiłek socjalny,
- jednorazowe bezpłatne szkolenie,
- jednorazowa odprawa pieniężna,
- jednorazowa odprawa pieniężna bezwarunkowa,
- pożyczka,
- bezpłatna pomoc doradcza .
Zgodnie z Ustawą Budżetową na rok 1999 na restrukturyzacje zatrudnienia przeznacza się kwotę 953 700 tys. zł.

5. Zarządy Spółek Węglowych uznały za nierentowne i podjęły działania w zakresie likwidacji kopalń.
Częściowa likwidacja dotyczy :

- KWK Centrum-Szombierki Bytom - ruch Szombierki,

- KWK Bobrek Miechowice Bytom - ruch Miechowice,

- KWK Katowice--Kleofas - ruch Katowice,

- KWK Jas-Mos Jastrzębie - ruch Moszczenica,

- KWK Polska - Wirek Ruda Śl. - ruch Polska,

- KWK Bielszowice Zabrze - ruch Poręba,

- KWK Pokój Ruda Śl. - ruch Wawel,

- KWK Marcel Wodzisław - ruch 1 Maja,

- KWK Chwałowice Rybnik - ruch Rymer.

Całkowita likwidacja dotyczy następujących kopalń :

- Morcinek w Kaczycach,

- Grodziec w Będzinie,

- Gliwice w Gliwicach,

- Niwka-Modrzejów w Sosnowcu,

- ZG Rozalia w Siemianowicach Śl.,

- Porąbka Klimontów w Sosnowcu,

- Dębieńsko w Czerwionce Leszczynach,

- Siersza w Trzebini,

- Czeczot w Miedźnej,

- Jan Kanty w Jaworznie,

- ZG Wojkowice w Wojkowicach,

- ZG Jadwiga w Zabrzu,

- ZG Brzeziny w Piekarach,

- Nowa Ruda w Nowej Rudzie.

W Ustawie Budżetowej na rok 1999 na likwidację kopalń przeznacza się kwotę 338 000 tys. zł.

6. Zakres podejmowanych decyzji likwidacyjnych w kolejnych latach będzie dotyczył zmniejszenia zdolności produkcyjnych górnictwa odpowiednio

- w 1998 r. o 1,0 mln ton,

- w 1999 r. o 8,5 mln ton.

- w 2000 r. o 9,0 mln ton,

- w 2001 r. o 3,5 mln ton,

- w 2002 r. o 3,5 mln ton.

Razem w latach 1998 - 2003 nastąpi spadek zdolności wydobywczej o 25,5 mln ton.

W latach 2003 - 2010 zdolność produkcyjna zmaleje o kolejne 31,5 mln ton.

7. Dla częściowego sfinansowania kosztów wdrażania Reformy górnictwa wykorzystane zostaną środki z pożyczki Banku Światowego w wysokości :

- I transza - 300 mln $,

- II transza - 700 mln $.

8. Wyniki produkcyjne kopalń węgla kamiennego w I kwartale 1999 r. :

• średnie dzienne wydobycie 456 854 t/d,

• wydobycie ogółem 29 470 098 ton,

• produkcja węgla koksowego 5 337 133 ton,

• produkcja sprzedana 26 935 749 ton,

• stan węgla na zwałach 5 386 325 ton,

• średnie wydobycie z jednej ściany w marcu 2 186 t/d,

• wydobycie z zawałem stropu 92,3 %,

• średnie zatrudnienie w kopalni zasadniczej 200 350 prac.

• wydajność ogólna 2 948 kg/pdn,

• wydajność dołowa 5 990 kg/rdn,

• jednostkowy koszt na działalności produkcyjnej 128,70 zł/tonę
w tym : - wynagrodzenie z narzutami 68,43 zł/tonę,
- materiały 15,17 zl/tonę,
- amortyzacja 8,49 zł/tonę,
- energia 8,48 zł/tonę.