Tomasz Bartuś

Kimberlity są ultrazasadowymi, alkalicznymi (potas), hipabysalnymi skałami o strukturze porfirowej. Ich nazwa pochodzi od miejscowości Kimberley w RPA. Zbudowane są z fragmentów skał górnego płaszcza Ziemi oraz dolnej części skorupy ziemskiej (perydotyty, eklogity), prakryształów, ksenolitów skał otoczenia, fragmentów magmy oraz składników lotnych (CO₂+H₂O).

Opis

Kimberlity są ciemnymi skałami ultrazasadowymi o składzie perydotytów. Posiadają tekstury fanerokrystaliczno-porfirowe z drobnokrystalicznym tłem skalnym i zatopionymy w nim prakryształami. Ciasto skalne jest budowane z oliwinu, flogopitu, kalcytu, dolomitu, minerałów z grupy serpentynu, magnetytu, perowskitu i apatytu. Wśród prakryształów występują fenokryształy oliwinu (często wtórnie zmienione), flogopitu, ilmenitu i piropu. W skałach często występują ksenolity skał płaszcza oraz skorupy - pochodzących z otoczenia kominów wulkanicznych. Jako minerały akcesoryczne w kimberlitach występują diamenty.

Występowanie

Kimberlity mają duże znaczenie gospodarcze, ponieważ są skałami macierzystymi dla diamentów szlachetnych i przemysłowych. Sposób ich powstawania jest wyjaśniony tylko w umiarkowanym stopniu, ponieważ nie zaobserwowano ich powstawania w warunkach naturalnych. Powstawanie diamentów jest możliwe tylko w warunkach bardzo wysokich ciśnień, jakie za wyjątkiem impaktów metorytów (zob. produkty metamorfizmu uderzeniowego) nie występują w obrębie skurupy ziemskiej, stąd wniosek, że skały, które je zawierają powstają w górnym płaszczu Ziemi. Kimberlity występują w formach kominowych, dajkach i sillach. Znane są z krajów południowej części Afryki, Indii, Brazyli, północno-zachodniej Kanady, Chin, Australii i Syberii.