MANIPULACJE I PRZEKAZ NIEWERBALNY

Czytanie z oczu

Mówi się, że "oczy są zwierciadłem duszy". Co tak na prawdę według oczu, ruchu źrenic można wyczytać?
[Rozmiar: 75086 bajtów]
Patrzenie się na zmianę na jedno i drugie oko partnera ponoć świadczy o podnieceniu.
Patrzenie się na zmianę (nieregularnie) na jedną i drugą stronę ale nie w oczy świadczy o twórczym myśleniu w nawiązaniu do faktów z przeszłości bądź o kłamaniu.
Jeśli ktoś przygotuje sobie strategię kłamania, może nam patrzeć prosto w oczy i "kłamać jak z nut"

Komputery w niedługiej przyszłości będą coraz bardziej i coraz uważniej przypatrywały się nam i patrzyły na, co my patrzymy, np. przez kamery internetowe (praca dyplomowa).

Język ciała - przekaz niewerbalny

Język ciała jest językiem, który nabywamy w genach, umożliwiający przekazywanie informacji w postaci niewerbalnej. Mimo iż werbalizacja naszych zachowań pozwoliła nam na rozwój inteligencji, nasz bardziej pierwotny język ciała nie stracił na znaczeniu, gdyż za jego pomocą możemy:

  1. wykrywać dysonans pomiędzy werbalnym i niewerbalnym przekazem, co pozwala np. na wykrycie kłamstwa,
  2. podkreślić, zaakcentować lub wzmocnić przekaz werbalny,
  3. zilustrować i lepiej przedstawić przekaz werbalny,
  4. wykorzystać go do manipulacji i programowania skojarzeń (np. kotwiczenia w NLP, NLS),
  5. przekazywania pewnych treści bez słów,
  6. wyrażania emocji
  7. i wielu innych.
Z punktu widzenia neurofizjologii przekaz niewerbalny jest ściśle powiązany z przekazem werbalnym, więc w naturalny sposób nasz słowa znajdują swoje odbicie w gestach, zaś gesty kojarzone są ze słowy i jak się okazuje również wpływają na przekaz werbalny. Właśnie dlatego niespójność tych dwóch źródeł przekazu wskazuje nam na pewną sprzeczność w umyśle i może wskazywać na kłamstwo lub oszustwo.

Podać rękę można na wiele sposobów, a to może świadczyć o towarzyszących temu myślach, emocjach lub nawet osobowości człowieka:

Gesty, które mogą powiedzieć nam dużo o drugiej osobie:

Prezentacja języka ciała - przekazu niewerbalnego.

Manipulacja

Manipulacja – to działanie mające na celu osiągnięcie pewnego założonego celu „na skróty” (ułatwiając, skracając sobie drogę i wysiłek) bez gwarancji sukcesu (bo może zostać wykryta) z gwarancją niestabilności (bo wszystko co ukryte może zostać ujawnione i zmienić sytuację), wykorzystujące: kłamstwo, oszustwo, niepewność, wątpliwości, brak wiedzy, potrzeby, lęki, obawy, celowo programowane skojarzenia (kotwiczenie NLP), uśpienie czujności (przez mówienie nie wprost wywołując jednak celowo odpowiednie skojarzenia NLP) i ich celowe wywoływanie (wywoływanie kotwic NLP), modulację, dopasowanie, celem nakłonienia ofiary manipulacji do nieświadomego zrobienia lub powiedzenia czegoś, co jest korzystne dla osoby manipulującej i zwykle niekorzystne dla osoby manipulowanej. Zawsze istnieje pewna ofiara manipulacji.

Manipulacja jest pewną formą oddziaływania na inne osobniki poza ich świadomością nie podając im intencji swojego działania. Jesteśmy przyzwyczajeni do sterowania maszynami, które nie mają świadomości, możliwości wyboru ani odczuwanych potrzeb, więc na tym etapie rozwoju maszyny nie będą czuły się manipulowane ale sterowane. Natomiast człowiek mający swoje potrzeby i świadomość z reguły nie chce być manipulowany, ale chce podejmować suwerenne decyzje i wybory. Manipulacja zaś często obchodzi system ostrzegawczy ofiary po to, żeby poza jej świadomością sterować nią do działań zamierzonych przez osobę manipulującą. Manipulacja ponadto zwykle działa na niekorzyść ofiary, więc dlatego wzbudza tyle emocji i chęć obrony przed nią.

Manipulacja aktywnego tworzenia skojarzeń, tj. NLP, NLS, wykorzystują procesy neurofizjologiczne (tj. charakterystyczny sposób działania naszego umysłu, procesów kojarzenia, pamięci) umożliwiające sterowanie skojarzeniami, emocjami, odczuciami, programowanie ich poza świadomością ofiary tak, żeby w odpowiednim momencie je wywołać i spowodować pożądaną reakcję ofiary, która współgra z planami manipulatora.

Manipulacja jest pewną drogą "na skróty", tj. jeśli ktoś nie potrafi się lub nie chce się dogadać, sięga po środki działające "poza świadomością", celem szybszego osiągnięcia celu bez współpracy lub bez próby spełnienia potrzeb drugiej strony negocjacji.

Manipulację, oszustwo, kłamstwo stosują głównie osoby słabe, leniwe, egocentryczne, mało inteligentne (nie uświadamiające sobie skutków jej stosowania) oraz te, które nie panują nad potrzebami swojej osobowości (głównie MAK, !EMP, HAR, DOM). Stosowanie manipulacji wymaga pewnego sprytu i inteligencji. Skutki działania manipulacji są jednak nie pewne i krótkowzroczne, gdyż jeśli ofiara manipulacji, dowie się o niej, wtedy zwykle dosyć drastycznie reaguje, odrzucając lub zrywając dalszą współpracę, znajomość itp. Ponadto manipulator i ofiara nie mogą być stabilną parą, gdyż nie będzie prowadziło to do satysfakcji manipulatora. Nie da się też równocześnie współpracować i manipulować, gdyż manipulacja zamyka drogę do konstruktywnej współpracy, a współpraca by ujawniła manipulację wcześniej czy później.

Dążenie do współpracy wymaga oczywiście więcej inteligencji i więcej wysiłku, ale za to stabilność rozwiązań opracowanych dzięki niej jest zdecydowanie większa i nie ma też niebezpieczeństwa ujawnienia oszustwa lub kłamstwa oraz zerwania współpracy czy znajomości z powodu tego.

Manipulacja jest bardzo rozpowszechniona i jest treścią wielu szkoleń z negocjacji i nie tylko. Im bardziej inteligencja rozwija się na świecie, tym bardziej zwraca się uwagę na zwracanie uwagi na potrzeby innych oraz na współpracę. Nawet egocentryczne nastawienie do współpracy daje bardziej trwałe efekty niż manipulacja, która może być bardzo skuteczna, ale tylko do momentu jej ujawnienia.

Jak można ustrzec się przed manipulacją? - Trzeba uświadomić sobie, jak ona działa oraz jakie sposoby, wzorce i techniki wykorzystują osoby manipulujące. Wiele technik negocjacyjnych - to właśnie techniki manipulacyjne (podane na wcześniejszych wykładach). Wobec tego samo ich ujawnienie często niweluje skutki jej działania i dana technika manipulatywna przestaje być skuteczna w danej sytuacji i wobec danej ofiary.

Kiedy człowiek nie widzi rozwiązania pewnej ważnej dla siebie sprawy, poszukuje różnych dróg rozwiązań. Jedną z alternatyw jest kłamstwo, inną oszustwo, a jeszcze inną manipulacja. Jakkolwiek zwykle istnieje jeszcze wiele innych sposobów. Im częściej wybierana jest droga "na skróty", tym trudniej znaleźć inną drogę, gdyż taka będzie się kojarzyła tej osobie również w przyszłości jako jedyna lub ta, która mu się podsuwa na myśl.

Sterowanie skojarzeniami

Czy można sterować skojarzeniami innych osób? - Można i każdy z nas to robi poprzez każde pytanie, stwierdzenie i sposób zachowania w towarzystwie osób, które nas słuchają i obserwują.

Sterować naszymi skojarzeniami mogą inne osoby lub my możemy sterować skojarzeniami innych osób w taki sposób, żeby ominąć czujność ofiary manipulacji. Sterowanie takie polega na podsuwaniu skojarzeń, np. w pozornie innym kontekście, ale ofiara manipulacji i tak kojarzy wypowiadane słowa lub obserwowane czyny z pewnymi emocjami lub innymi doznaniami czy faktami, które zamierza u niej manipulator wywołać. - Czujność powinna więc skupiać się na stosowanych słowach i czynach innych osób, niezależnie od kontekstu aktualnej wypowiedzi lub działania.

Kojarzyć ze sobą możemy również nie tylko słowa ale również inne wrażania zmysłowe, np. dotyk, ton głosu, barwę głosu, obraz, charakterystyczny dźwięk, emocję. Manipulator może chcieć zaprogramować pewne skojarzenie istotnej dla niego sprawy z czymś charakterystycznym: słowem, dotykiem, dźwiękiem lub obrazem lub ich odpowiednią sekwencją. Jeśli takie skojarzenie zostanie utrwalone w naszym umyśle, wystarczy wypowiedzieć to słowo, dotknąć w specyficzny sposób, wydać pewien specyficzny dźwięk lub zmienić barwę lub ton głosu lub pokazać pewien specyficzny obraz, żeby przywołać pożądane przez niego skojarzenie z istotnym dla manipulatora działaniem ofiary. Jak widać taki sposób kojarzenia jest naturalny dla naszego mózgu, z tą różnicą, że manipulator wykorzystuje te mechanizmy intencjonalnie i z niegodziwymi zamiarami. Ze względu zaś na naturalny sposób kojarzenia, osoba manipulowana często nie wie, że jest ofiarą manipulacji, gdyż jej odczucia wydają jej się być naturalne a skojarzenia autentyczne, ba więcej może nawet przypuszczać, że skoro tak się jej skojarzyło i w taki sposób to odczuwa, tzn. że tak ma być, że takie jest "przeznaczenie" i że tak podsuwa jej intuicja lub że właśnie to jest spontaniczne, właściwe lub naturalne skoro się samo tak skojarzyło i tego właśnie chce! Ofiara manipulacji w taki sposób sprytnie zmanipulowana nawet nie przypuszcza, że mogła być wcześniej "zaprogramowana" na poziomie skojarzeń, żeby to czy owo pod wpływem pewnego zaprogramowanego wyzwalacza odczuć, skojarzyć lub przypomnieć sobie! Taką metodykę postępowania wykorzystują np. techniki NLP i NLS. Pozornie ktoś może twierdzić, iż stosuje je ("manipuluje nami") terapeutycznie - tj. dla naszego dobra - programując w nas pozytywne dla nas reakcje, ale czy będą takimi rzeczywiście i na dłuższą metę? Wiele zależy też od stosującego te techniki, tj. od jego/jej zamiarów, powodów i intencji. Wnioskiem z tego jest to, że sprytne osoby manipulujące potrafią odpowiednio zaprogramować naszą intuicję, na której często polegamy!

Techniki sterowanie skojarzeniami

Żeby sterować skojarzeniami i je programować, trzeba zrozumieć mechanizmy działania ludzkiego umysłu i pamięci.

Co sprawia, że kojarzymy dwie lub więcej rzeczy ze sobą? - Nasz mózg automatycznie reaguje na obiekty lub zdarzenia:

  1. podobne lub identyczne,
  2. odwrotne, przeciwne, antagonistyczne, kontrastujące,
  3. uzupełniające się lub dopełniające się,
  4. zawierające się w sobie,
  5. następujące bezpośrednio po sobie w czasie lub pojawiające się w tej samej chwili,
  6. sąsiadujące ze sobą w przestrzeni.

O ile pierwsze cztery są naturalnym sposobem uczenia się, o tyle dwa pozostałe umożliwiają nam nauczyć się w zasadzie czegokolwiek, co z jednej strony daje nam ogromne możliwości rozwoju z drugiej naraża nas na manipulację, gdyż osoby manipulujące wykorzystują je do programowania w nas pożądanych dla nich reakcji i działań.
Wykorzystujemy je również sami w trakcie procesu uczenia i zdobywania wiedzy, gdyż umożliwiają nam tworzenie skojarzeń danych z innymi danymi tworzącymi w danym momencie (świadomości) pewną informację, a kojarząc ją z pozostałymi informacji, umożliwiają nam rozbudowywania naszej wiedzy oraz wywoływanie z niej innych wcześniej zapamiętanych skojarzeń, ich ciągów lub ich grafów. Każdy zapamiętany algorytm jest pewnym podgrafem naszej wiedzy, który w najprostszym ujęciu wiąże ze sobą dwa obiekty/informacje lub ich większą ilość lub sekwencję.

Im bardziej skuteczne mechanizmy inteligencji posiadamy, tym większą ilość informacji jesteśmy w stanie równocześnie skojarzyć i przetworzyć, stosować bardziej rozbudowane algorytmy, skuteczniej rozpoznawać i klasyfikować oraz przewidywać zdarzenia przyszłe. Do działania inteligencji potrzebna jest również dobrze i wiarygodnie zbudowana wiedza, gdyż bez niej nawet najwyższa inteligencja nie ma danych, na których mogłaby wnioskować i które mogłaby ze sobą kojarzyć. Im wyższa inteligencja tym szybciej pozwala nam budować wiarygodną wiedzę i bardziej odpowiednio wiązać nowe informacje z nią, odpowiednio ją rozbudowując.

Dążenie do zwiększania inteligencji i zbudowania wiarygodnej wiedzy chroni nas przed manipulacją, jakkolwiek poznanie jej mechanizmów jest bardzo ułatwia rozpoznanie wzorców manipulacji, jakie osoby manipulujące stosują, w których są szkoleni i których się uczą. Wtedy z dużo większą łatwością je rozpoznamy, zneutralizujemy ich działanie i zniwelujemy ich skutki, ciesząc się podejmowaniem własnych decyzji i wyborów.