BAZY DANYCH System Access -- wyszukiwanie informacji w bazach danych: zapytania Wybrane podstawowe operacje w relacyjnych bazach danych. 1. Uruchom system Microsoft Windows a nastepnie Microsoft Access i (ew. wlacz program Asystenta jezeli spodziewasz sie, ze bedziesz potrzebowal podpowiedzi przy pracy). 2. Zaladuj dowolna baze danych (bedziemy zajmowac sie wyszukiwaniem informacji w pojedynczej tablicy). Moze to byc wykonana uprzednio tabela (uzupelnij ja danymi, tak aby zawierala kilkadziesiat rekordów) lub inna, gotowa tabela bazy danych. 3. Wyszukiwanie informacji: zapytania (kwerendy). Istota baz danych jest stworzenie mozliwosci efektywnego, selektywnego wyszukiwania informacji istotnej z punktu widzenia uzytkownika. Do tego celu sluza zapytania (kwerendy) (ang. query); sa one, obok tabel zawierajacych dane, podstawowymi obiektami definiujacymi schematy wyszukiwania pozadanej informacji. Istnieja rózne jezyki definiowania zapytan. Dwie najbardziej rozpowszechnione mozliwosci obejmuja: jezyk SQL (ang. Structured Query Language) oraz jezyki QBE (ang. Query by Example). W trakcie zajec bedziemy sie poslugiwac sposobem formulowania w oparciu o mechanizm QBE Access-a. Pozwala on na stosunkowo proste i przejrzyste konstruowanie szablonów zapytan w postaci tabel analogicznych do tabel danych; zasadnicza róznica polega na definiowaniu warunków jakie wyszukiwane dane musza spelniac, a nie wypisywaniu tych danych wprost do(z) tabeli bazy danych: * uruchom opcje konstrukcji zapytan: w oknie bazy danych (ramce) nalezy kliknac zakladke Kwerenda a nastepnie przycisk Nowy (alternatywnie Z MENU mozna wybrac Wstaw/Kwerenda). * w trakcie konstrukcji zapytania mozna korzystac z Kreatorów zapytan, * jezeli stworzenie zapytania sprawia Ci trudnosci, skorzystaj z podpowiedzi Asystenta. 4. Konstrukcja zapytan. Przejdziemy teraz do konstrukcji róznych zapytan. Przy konstrukcji zapytania w okienku SQL mozesz analizowac (i programowac!) zapytanie w postaci SQL (bedziemy to robic, gdy poznamy elementy SQL). Bedziemy konstruowac kwerendy - zapytania -- wybierajace; stanowia one podstawowy typ zapytan stosowany do wyszukiwania informacji: * wybierz opcje konstrukcji zapytania wybierajacego (jest ona uruchamiana automatycznie po nacisnieciu przycisku Nowy; inne rodzaje zapytan sa wybierane z paska narzedzi lub MENU); * zaladuj wybrana tabele do ramki zapytania, * dokonaj selekcji potrzebnych pól (poprzez przeciaganie ich myszka do szablonu zapytania); mozesz tez zaladowac wszystkie pola jednoczesnie wykorzystujac symbol * zawarty w wykazie pól tabeli; budujac kwerende mozesz ustawic pola w dowolnej kolejnosci, dogodnej dla Twoich zastosowan, * ustal tryb sortowania, wartosc opcji "pokaz", ew. kryteria; do edycji kryteriów mozesz posluzyc sie Edytorem Wyrazen; pamietaj, ze kryteria musza stwarzac podstawe do wyznaczenia ich wartosci logicznej (inaczej: musza byc formulami logicznymi), chociaz ACCESS dopuszcza wiele uproszczen notacyjnych (jak np. > "Kraków", "Kraków", etc. * zachowaj skonstruowane zapytanie i uruchom je poprzez nacisniecie przycisku z wykrzyknikiem lub przechodzac do arkusza bazy danych; ocen czy wyszukane dane sa zgodne z Twoja intencja; zauwaz, ze wynik kazdorazowego uruchomienia kwerendy zalezy od aktualnego stanu tabeli bazy danych, * naciskajac przycisk SQL podgladnij jak wyglada Twoje zapytanie w tym jezyku; spróbuj je odczytac. Typowe okno projektu kwerendy przedstawione jest na rys. ponizej. 5. Kreatory zapytan. Zapytania mozna tworzyc samodzielnie, "od zera", lub tez poprzez modyfikacje istniejacych zapytan. Mozna tez, i w trakcie zapoznawania sie z Accesem jest to celowe, wykorzystac kreatory zapytan. Pozwalaja one na stosunkowo szybkie i wygodne utworzenie typowych zapytan w oparciu o przechowywane w pamieci wzorce (szablony). Kreatory zapytan pozwalaja na wygenerowanie m.in. zapytan wyszukujacych duplikaty (rekordy o powtarzajacych sie danych w wybranych kolumnach) oraz nie pasujace dane (rekordy z tabeli glównej nie posiadajace odpowiedników w tabeli podrzednej). O tym pózniej. 6. Podglad SQL. SQL jest podstawowym jezykiem definicji i obslugi baz danych. W trakcie generacji zapytan mozna uzyskac podglad SQL -- kazda kwerenda moze byc wyrazona w tym jezyku. Spróbuj wstepnie przygladnac sie i przeanalizowac znaczenie poszczególnych elementów komendy SELECT sluzacej do definiowania zapytan (komenda ta posiada szereg opcji modyfikujacych jej dzialanie). 7. Eksport i import danych. Wypróbuj opcje eksportu i importu danych w formacie Access-a oraz ew. innych formatach (Z menu Plik/File). Zapisz kilkukolumnowa wypelniona tabele w pliku tekstowym, w zdefiniowanym przez Ciebie formacie danych (np. separatory kolumn, wierszy, reprezentacje dat, liczb itp.). nastepnie usun zawartosc tej tabeli i ponownie wczytaj ja z zachowanego pliku tekstowego. Na podstawie tego pliku utwórz tez kopie danych w nowej tabeli o innej nazwie. 8. Funkcje. Wypróbuj uzycie funkcji dostepnych w systemie ACCESS do konstrukcji wyrazen w kryteriach zapytan. Najbardziej typowe, to np. przyblizone wyszukiwanie tekstów (operator Like(), np. Like("Krak*") wyszuka wszystkie wartosci tekstowe zaczynajace sie od liter "Krak"). Po wyznaczeniu dodatkowych kryteriów wyszukiwania za pomoca takich funkcji wlacz Podglad SQL i zaobserwuj, jak zostaly one zapisane w jezyku SQL. 9. Zachowaj utworzona baze danych, zawierajaca tabele i zapytania do ponownego wykorzystania. 10. Cwiczenia dodatkowe: A) Cwiczenia z ACCESS 2000: 2.1 - 2.19 i 2.21. B) Zaawansowane mozliwosci bazy danych Access 2000: Cw. 11-27 moga stanowic uzupelnienie do poprzednich zajec.