Aleksander Byrski - Praca Dyplomowa

Poniewaz prace dyplomowa Panstwo (najczesciej) pisza pierwszy raz w zyciu (zdarzaja sie oczywiscie wyjatki od tej reguly), pozwalam sobie zamiescic kilka rad, ktore moim zdaniem, ulatwia nam wspolprace.

Wybor tematu

• Dysponuje gotowymi tematami prac magisterskich, lub ideami, ktore rozwijaja sie w temat najczesciej w trakcie rozmowy z zainteresowanymi, w ten sposob wiec najlatwiej jest zaczac wspolprace - kontaktujac sie ze mna mailowo lub osobiscie.
• Akceptuje propozycje tematow wychodzace od Panstwa, jednak wowczas gdy pokrywaja sie z moimi zainteresowaniami, innymi slowy gdy czuje sie kompetentny w tematyce, ktora Panstwo proponuja. W przeciwnym wypadku w miare mozliwosci sluze rada kto z moich Wspolpracownikow moglby byc zainteresowany dana tematyka.

Kolejnosc prac

• Prace rozpoczyna sie zawsze od konstrukcji pewnego systemu informatycznego badz rozwoju istniejacego. Czesto punktem wyjscia do pracy sa zajecia laboratoryjne i projektowe na ostatnich latach Informatyki. Nigdy nie zaczynamy pracy od pisania tekstu.
• Gdy system jest juz gotowy i udokumentowany lub wymaga juz tylko niewielkich zmian rozpoczyna sie samo pisanie pracy. Osobiscie preferuje i polecam system skladu LaTeX (piszac w tym systemie mozna skorzystac z zalaczonego szablonu.
• Pisanie pracy w zasadzie zawsze zaczyna sie ,,od srodka'', czyli najpierw opisywana jest koncepcja (opis modulow, przeznaczenia, schematy ideowe) i projekt systemu (techniczny opis wykonanego systemu, wymagania funkcjonalne, projekt w oparciu o jezyk UML, aspekty implementacyjne, uzyte narzedzia, przeprowadzone testy).
• Jesli praca ma charakter obliczeniowy przeprowadza sie eksperymenty rozwiazujace dany problem (np. optymalizacja globalna), nalezy zadbac o odpowiednie sprawdzenie powtarzalnosci eksperymentow, wykorzystac kilka popularnych benchmarkow i w miare mozliwosci rowniez jakis praktyczny problem niekoniecznie zwiazany z popularnymi benchmarkami. Czesc eksperymentalna musi zawierac wnioski plynace z eksperymentow - nie mozna wstawic tam samych wykresow i liczyc na domyslnosc czytelnika.
• Jesli praca ma charakter techniczny (np. konstrukcja jakiegos srodowiska programistycznego), po zakonczeniu implementacji przeprowadza sie testy porownawcze z istniejacymi srodowiskami ktore moga konkurowac z przygotowywanym systemem.
• Na samym koncu pisze sie czesc teoretyczna (zawierajaca opis teorii badz technologii wykorzystanych w trakcie implementacji i badan eksperymentalnych).
• Wreszcie pozostaje dodac wstep zawierajacy zarys problematyki, cel pracy i streszczenie pracy. Na koncu natomiast nastepuje podsumowanie w ktorym powtarza sie cel pracy, ocenia sie stopien w jakim zostal on osiagniety, streszcza sie najwazniejsze wnioski plynace z czesci badawczo/eksperymentalnej, wreszcie okresla sie mozliwosci dalszego rozwoju badan.

Skladanie tekstu

• Moim Dyplomantom polecam srodowisko LaTeX, bedace doskonalym zautomatyzowanym systemem dbajacym o prawidlowa numeracje stron i rozdzialow, automatyzujac tworzenie referencji do wykresow, rownan, pozycji bibliograficznych (system BibTeX) i w wiele innych sposobow ulatwiajace zycie.
• W zadnym wypadku nie dyskryminuje osob, ktore chca swoja prace napisac w Wordzie, OpenOffice badz w czymkolwiek innym. Wybor nalezy do Dyplomantow. Oczekuje natomiast ze wszystkie moje wymagania odnosnie skladu tekstu i jakosci rysunkow zostana spelnione niezaleznie od stosowanego srodowiska.
• W trakcie pisania prosze NA BIEZACO dbac o odnosniki do pozycji bibliograficznych. Nie mozna cytowac jakiegos tekstu bez umieszczenia odpowiedniego odnosnika.
• NIE WOLNO przepisywac cudzych tekstow, chyba ze wyraznie zaznaczamy to za pomoca cudzyslowow oraz odnosnika bibliograficznego.
• Rozdzialy teoretyczne pisze sie zwykle korzystajac z ksiazek, nieuniknione jest takie czy inne przeniesienie tresci. Nie moze byc ono doslowne, nalezy zmienic sposob wypowiedzi, polaczyc mysli plynace np. z wielu zrodel ksiazkowych i oczywiscie zaznaczyc skad cytowany byl: czasem akapit, a czasem caly rozdzial.
• Bibliografia pracy dyplomowej powinna zawierac co najmniej dwadziescia kilka pozycji. Wiekszosc z tych pozycji powinny stanowic ksiazki badz artykuly.
• Mozna cytowac strony internetowe, ale: najpierw nalezy sprawdzic czy przypadkiem na stronie nie wspomniano na podstawie jakich pozycji zostala ona stworzona ( i wtedy postarac sie dotrzec do tych pozycji i je zacytowac).
• Cytaty stron internetowych nie moga przewazac w pracy.
• Bibliografie najlepiej i najlatwiej przygotowac w oparciu o srodowisko BibTex, kazde cytowanie powinno zawierac: Inicjaly imion i pelne nazwiska autorow, tytul, tytul pozycji (jesli to byl rozdzial w ksiazce) badz tytul czasopisma (jesli to byl artykul), wydawnictwo oraz rok wydania.
• Technicznie praca powinna wygladac nastepujaco:
  • Strona tytulowa (zawierajaca: Nazwe uczelni i wydzialu, tekst Praca dyplomowa magisterska, tytul pracy, nazwiska autorow, nazwisko promotora, na samym dole tekst Krakow i biezacy rok),
  • Oswiadczenie autorow (o tym ze prace napisali sami i nie jest to plagiat).
  • Wstep (dziedzina pracy, cel pracy, streszczenie rozdzialow).
  • Podzial prac (w przypadku pracy dwuosobowej wyrazne okreslenie ktore czesci pracy byly wykonywane przez ktorego z Dyplomantow).
  • Rozdzialy czesci ,,teoretycznej'' - teoria wykorzystana w pracy (np gdy praca wykorzystuje w praktyce sieci neuronowe, nalezy przedstawic rys historyczny powstania sieci neuronowych, opisac podstawowe modele neuronow i sieci oraz podstawowe metody uczenia, wreszcie dokladnie opisac ten konkretny typ sieci i model uczenia stosowany w pracy).
  • Rozdzialy czesci ,,praktycznej'' - koncepcja i projekt systemu (schematy ideowe, schematy UML, wymagania funkcjonalne, dobrym punktem wyjscia moze byc tutaj dokumentacja przygotowywana przez Panstwa na projekcie z przedmiotu Technologie OBiektowe na 2gim roku Informatyki).
  • Rozdzialy czesci eksperymentalnej - badania (opis rozwiazywanych problemow, wyniki obliczen badz np. badania wydajnosciowe).
  • Podsumowanie
  • Dodatki (jesli sa konieczne, zawieraja wazne idee dla ktorych niekoniecznie jest miejsce, w glownej czesci pracy, np. opis uruchomienia systemu czy tez elementy matematyki uzytej do opracowania wynikow).
  • Lista rysunkow
  • Lista tabel
  • Indeks hasel (tylko dla chetnych - to nie jest wymagane, choc oczywiscie bardzo ladnie wspierane przez LaTeX).
  • Bibliografia (obowiazkowa pozycja, MUSI zawierac co najmniej dwadziescia kilka odnosnikow).
• Jesli chodzi o objetosc pracy to nie istnieja zadne normy, z mojego doswiadczenia wynika jednak, ze prace jednoosobowe zawieraja najczesciej co najmniej 60-70 stron, natomiast dwuosobowe co najmniej 90-100.
• Rysunki w pracy powinny byc wykonane w podobnym stylu (np. korzystajac z jednego programu graficznego, Visio, Corel Draw, Inkscape - dla schematow ideowych oraz np. Star Uml badz Visual Paradigm dla schematow UML).
• Nalezy tam gdzie to mozliwe, wystrzegac sie rysunkow rastrowych. Prosze wybrac jedno narzedzie do tworzenia grafiki wektorowej i z niego skorzystac w calej pracy. Tam gdzie nie bedzie mozliwe wstawienie rysunku wektorowego (np. zrzut ekranu) prosze zadbac o czytelnosc wstawianego rysunku (odpowiednia wysoka rozdzielczosc i przeskalowanie).
• Czcionka na rysunkach powinna byc taka jak w tekscie pracy (badz mniejsza o 1-2 punkty).
• Kazda pozycja z bibliografii MUSI byc zacytowana w tekscie. Mozliwe jest stosowanie cytowan wielokrotnych (wiele pozycji w jednym miejscu).

Poprawki tekstu

• Gdy praca zaczyna przybierac sensowne ksztalty zaczynam ja przegladac, najpierw pobieznie (wprowadzam wowczas glownie poprawki do kolejnosci rozdzialow oraz nazw rozdzialow) a gdy praca zbliza sie do konca - staram sie przeczytac dokladnie tekst i wskazac bledy.
• Wszelkie poprawki wykonuje droga elektroniczna, nie zycze sobie wielokrotnego drukowania pracy i niszczenia w ten sposob papieru. Drukujemy ostateczna, zatwierdzona wersje. Po przeslaniu mi pracy najczesciej przygotowuje plik tekstowy opisujacy znalezione bledy i odsylam ten plik Dyplomantom, po czym oczywiscie czekam na kolejna wersje pracy.
• Dobra strategia jest wzajemne czytanie swoich tekstow (gdy praca jest dwuosobowa) lub poproszenie o pomoc kogos zupelnie nie zwiazanego z Informatyka o przeczytanie tekstu. Ja staram sie wskazac fakt istnienia bledow stylistycznych, jezykowych, ortograficznych, natomiast nie zajmuje sie szczegolowa korekta autorska.
• WYMAGAM aby praca byla poprawna pod wzgledem stylistycznym, jezykowym i ortograficznym i staram sie tego bezwzglednie przestrzegac. Piszac prace tworza Panstwo dokument, pod ktorym wszyscy sie podpisujemy, ktory jest praca naukowa z danej dziedziny i musi byc napisany na odpowiednim poziomie.
• Prosze wybrac jeden styl pisania (pierwsza osoba l. mn. - w rozdziale podajemy opis algorytmu... - badz strona bierna - w rozdziale podano opis algorytmu) i trzymac sie go przez caly czas, nie wolno zmieniac raz wybranego stylu w srodku pracy.
• Piszac prace prosze wystrzegac sie wszelkich kolokwializmow i slangu informatycznego tam gdzie to jest mozliwe. Przykladowo nie akceptuje odmiany makaronizmow: frameworka frameworku frameworkow itd. Zamiast tego wymagam tlumaczenia np. na srodowisko (przypadkiem nie srodowisko ramowe!).
• Przy koncowych poprawkach prosze usunac wszystkie pojedyncze litery (spojniki) z konca linii przy pomocy twardej spacji.
• Kazdy rysunek jest podpisany POD rysunkiem, natomiast tabela ma podpis NAD tabela. Kazdy rysunek i tabela musza miec odnosnik w tekscie w stylu: na rysunku X.XX przedstawiono.... ktory to odnosnik musi byc PRZED rysunkiem badz tabela. Rysunek badz tabela powinny byc umieszczone ZARAZ za odnosnikiem - a jesli to niemozliwe - na nastepnej stronie.
• Rysunek nie powinien dzielic zadnego wypunktowania i wynumerowania.
• Wszystkie wzory matematyczne powinny byc numerowane (chyba ze sa wstawione w tekscie).
• Kazdy rysunek pochodzacy z innej pracy (skan, copy/paste) badz nawet narysowany na wzor rysunku w innej pracy powinien zawierac cytowanie. To samo tyczy sie tabel.
• Prawidlowe wypunktowanie/wynumerowanie wyglada nastepujaco:
  • Gdy wypunktowane teksty sa krotkie - jesli to np. jest jedno podzielone zdanie:
    W lesie rosna:
    • poziomki,
    • jagody,
    • drzewa.
    Prosze zwrocic uwage ze kazdy element jest zakonczony przecinkiem, a ostatni kropka.
  • Gdy wypunktowane teksty sa srednie, zawieraja kilka-kilkanascie slow, ale niekoniecznie kwalifikuja sie na pelne zdania, wowczas formatujemy wypunktowanie jak wyzej stosujac sredniki zamiast przecinkow.
  • Gdy wypunktowane teksty sa dluzsze badz stanowia cale zdania, wowczas KAZDY z elementow wypunktowania zaczynamy od wielkiej litery i konczymy kropka.

Skladanie pracy w Dziekanacie

• Po zatwierdzeniu przeze mnie pracy przygotowuje recenzje (recenzja promotora jest niezbedna do zlozenia pracy, recenzent przygotowuje swoja recenzje dopiero po zlozeniu pracy) oraz (najczesciej) propozycje promotora dla Dziekana.
• Dyplomanci drukuja prace i oprawiaja w twarda oprawe (wystarczy jedna kopia). Praca powinna byc wydrukowana na jednej drukarce i na jednym rodzaju papieru.
• Po spelnieniu dodatkowych formalnosci (oplata za dyplom, srednia ze studiow i in. - dokladne informacje otrzymuja Panstwo w Dziekanacie) Dyplomanci skladaja prace w Dziekanacie wraz z kompletem dokumentow.

Przygotowanie do obrony

• Dyplomanci pytaja Recenzenta (najlepiej droga mailowa) czy zyczy sobie spotkac sie z nimi i porozmawiac o pracy. W trakcie ewentualnego spotkania z Recenzentem jest czas na przedstawienie mu tez pracy, czasem na prezentacje oprogramowania. Nie ma niestety czasu na prezentacje oprogramowania na obronie.
• Nalezy przygotowac prezentacje pracy. Do przygotowania nalezy uzyc popularnych programow typu Power Point, OO Impress lub dla chetnych Latex Beamer.
• Przezentacja zostanie przedstawiona na laptopie (przyniesionym przez Dyplomantow), czasem jest dostepny rzutnik multimedialny, dobrze tez jest dysponowac wydrukowana prezentacja (po jednej kopii dla kazdego czlonka komisji) w razie gdyby nastapila awaria sprzetu.
• Prezentacja powinna zawierac nie wiecej niz kilkanascie slajdow. Czas dostepny dla Dyplomantow nigdy nie przekracza 10 minut i nie jest mile widziane przeciaganie prezentacji (gdyz wowczas opoznia sie inne obrony, ktore sa dokladnie rozplanowane przez dziekanat).
• W przypadku prac dwuosobowych, dobrym zwyczajem jest podzial prezentacji w taki sposob, aby polowa wyglaszana byla przez jedna osoba a druga polowa - przez druga.
• Prezentacje nalezy KONIECZNIE kilkakrotnie przecwiczyc PRZED OBRONA. Z zegarkiem w reku zweryfikowac faktyczny czas prezentacji.
• Po prezentacji nastepuje seria pytan ze strony komisji (najpierw pyta Recenzent, potem promotor i na koncu Dziekan). Najczesciej kazdy czlonek komisji zadaje po jednym pytaniu kazdemu Dyplomantowi.
• W razie pozytywnej obrony oraz gdy praca jest wysokiej jakosci, czesto staram sie zaproponowac Dyplomantom zgloszenie pracy do konkursu. Wyroznienie pracy w jednym z konkursow prowadzonych np. przez PTI, ABB czy SEP z pewnoscia stanowi doskonaly punkt w CV a czasem wiaze sie rowniez z gratyfikacja finansowa badz rzeczowa, warto jest wiec o tego typu nagrody powalczyc (tym bardziej ze ta ,,walka'' najczesciej sprowadza sie do ponownego wydruku pracy, wypelnieniu formularza, pozyskaniu opinii promotora oraz wyslaniu przygotowanych dokumentow do odpowiedniej organizacji).