Uwarunkowania
dotyczące działalności naukowej
Tytuł magistra chemii uzyskałem w roku 1974 na Wydziale Mat.-Fiz.-Chem.
Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
W 1975
roku rozpocząłem pracę na Akademii Górniczo-Hutniczej i wkrótce
pierwsze badania naukowe,
koncentrujące się wtedy na tematyce reaktywności węgli oraz
wysokotemperaturowych właściwości popiołów węglowych
(charakterystyczne temperatury topliwości, lepkość i napięcie
powierzchniowe) pod kątem oceny przydatności surowców węglowych
dla procesów zgazowania. Badania te były już znacznie
zaawansowane na początku lat 1980-tych, stanowiąc doświadczalną
podstawę przewidywanej dla mnie pracy doktorskiej z tego zakresu.
Jednakże w związku z niespodziewaną acz korzystną możliwością wyjazdu w
ramach urlopu naukowego na studia doktoranckie do USA, z której
skorzystałem w roku 1982, ten nurt moich zainteresowań naukowych
został, jak się wydaje, na trwale przerwany. Ów pierwszy
zagraniczny pobyt ostatecznie zadecydował o zmianie mojego profilu
naukowo-badawczego, który od tamtej pory jest przede wszystkim
kształtowany przez problematykę syntezy, charakterystyki oraz
termochemicznej konwersji nowych układów prekursorowych dla
nietlenkowych nanomateriałów - głównie związków
pierwiastków grup III-V (13-15) układu okresowego.
Tak więc, w latach 1982-1987 realizowałem od początku i pomyślnie zakończyłem studia doktoranckie w USA. Tytuł doktora chemii (Ph.D. in Chemistry) nadany mi został w maju 1987 roku na: University of New Mexico, Albuquerque, NM, USA, na podstawie rozprawy doktorskiej pt. „Investigation of Group III-V Compounds as Precursors for Solid State Materials” („Badania związków pierwiastków grup III-V jako prekursorów dla technologicznych materiałów stałych”), zrealizowanej na Department of Chemistry w grupie prof. Roberta T. Paine’a. Amerykański tytuł naukowy doktora został nostryfikowany w listopadzie 1987 roku na Wydziale Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH w Krakowie. W latach 1990-1992 pracowałem jako Visiting Research Professor na University of New Mexico, Albuquerque, NM, USA, rozwijając badania nad syntezą oraz termiczną konwersją metaloorganicznych i nieorganicznych prekursorów chemicznych dla nowoczesnych nanomateriałów AlN i BN dla ceramiki oraz elektroniki. Pozytywnie oceniona moja rozprawa habilitacyjna z tego zakresu pt. „Charakterystyka reakcji i procesów wytwarzania specyficznych form materiałowych azotku glinu - AlN oraz azotku boru - BN z prekursorów chemicznych” została obroniona w listopadzie 1994 roku na Wydziale Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH w Krakowie. W latach
1995-1998 oraz w roku 2000, jako Visiting Associate Professor,
kontynuowałem i rozwijałem pokrewne badania na Duke University, Durham,
USA, w grupie prof. Richarda L. Wells’a, prowadząc tam też w roku
akademickim 1996/1997 wykłady z chemii ogólnej i nieorganicznej
dla studentów college’u. Badania te zaowocowały m.in.
opracowaniem oryginalnej metody „imidkowej” wytwarzania
nanoproszków GaN, AlN i AlGaN. Warto wspomnieć przy tej
okazji, że po zakończeniu ostatniego pobytu w 2000 r., prof. Wells
podarował mojej grupie badawczej na AGH cenne wyposażenie laboratoryjne
oraz zorganizował jego bezpłatną przesyłkę do Polski – dar o łącznej
wartości rzędu kilkudziesięciu tysięcy dolarów.
Na
przełomie lat 2001/2002, 2003/2004 oraz w 2005 i 2006 roku przebywałem
z kolei na
kilkumiesięcznych stażach naukowych w Center For Microengineered
Materials przy University of New Mexico, Albuquerque, USA, uczestnicząc
m.in. w pracach nad zastosowaniem metody aerozolowej do wytwarzania z
nowych układów prekursorowych nanoproszków azotku boru i
węglika boru – nowoczesnych nietlenkowych materiałów
ceramicznych. Efektem tego pobytu jest m.in.
współautorstwo w dwóch amerykańskich zgłoszeniach
patentowych, dotyczących użycia oryginalnego systemu prekursorów
chemicznych do prostego i efektywnego otrzymywania azotku boru tą
metodą.
Podczas drugiego z tych wyjazdów
rozpoczęliśmy wraz z mgr inż. Mariuszem Drygasiem prace nad
wykorzystaniem metody aerozolowej do syntezy domieszkowanych (GaN/Mn) i
kompozytowych (GaN/TiN) materiałów na osnowie azotku galu.
Pomimo względnie częstych i dosyć długich pobytów na
uniwersytetach amerykańskich, intensywnie budowałem podstawy
działalności naukowej dla swojej grupy badawczej na macierzystej
AGH. W tym względzie warto wspomnieć o zorganizowanej na
przełomie lat 1999/2000 od podstaw i nowocześnie urządzonej Pracowni
Nowych Materiałów na WPiE, wyposażonej m.in. w próżniową
linię Schlenka, komorę do prac w ochronnej atmosferze gazowej
(„glove-box”) i stanowisko pieca/reaktora do pirolizy w temperaturach
do 1700 ºC, co umożliwia prowadzenie prac nad otrzymywaniem
unikalnych nanomateriałów w warunkach syntezy anaerobowej.
Dalszego impetu do rozwijania/ukierunkowania badań w tym zakresie
dostarczyła rozpoczęta w 1999 roku współpraca z Centrum Badań
Wysokociśnieniowych PAN – Unipress (obecnie Instytut Wysokich Ciśnień)
w Warszawie w ramach realizacji
grantu KBN pt. „Otrzymywanie nanoproszków azotku galu
ukierunkowane na ich nowe zastosowania w elektronice i ceramice”
(1991-2001), którego byłem kierownikiem. Grant ten został
bardzo pozytywnie oceniony i wybrany ostatnio przez KBN spośród
ponad dwustu zrealizowanych projektów z dziedziny technologii
nowych materiałów do kontynuacji, mającej wieść do
efektów wdrożeniowych.
patrz: (i) Przegląd EUREKA, Serwis Informacji Naukowo-Technicznej KBN, 1(11) (2003), 23 (ii) http://www.kbn.gov.pl/pub/kbn/eureka/0224/84.html Przykładem rozwijania badań w tym kierunku jest również otwarty z końcem 2002 roku przewód doktorski mgr inż. Mariusza Drygasia pt. „Synteza i charakterystyka proszkowych materiałów na osnowie azotku galu modyfikowanych dodatkami wybranych metali przejściowych”, którego jestem promotorem. Z kolei współpraca z Prof. R.T. Paine umożliwiła nam transfer z UNM metody aerozolowego wytwarzania materiałów proszkowych, w tym nanoproszków GaN, która została wdrożona i uruchomiona w naszej Pracowni z końcem 2004 roku. Natomiast w ramach ukształtowanego od lat, tradycyjnego dla Zakładu Materiałów Węglowych i Nieorganicznych profilu badawczego związanego z otrzymywaniem uszlachetnionych materiałów węglowych i grafitowych zaangażowany jestem w realizację prac statutowych dot. otrzymywania zmodyfikowanych materiałów tego typu. Bardzo przydają się tutaj moje doświadczenia z zakresu preparatyki nietlenkowych nanomateriałów, oferując nowe, niestandardowe podejścia badawcze. |