|
JUBILAT |
| |
|
 Obchodzący w bieżącym roku Jubileusz 70-lecia prof. dr hab. inż. Aleksander Karcz jest postacią dobrze znaną, szanowaną i lubianą w szerokim gronie ludzi związanych z branżą koksowniczą. Cieszy się w tym gronie niepodważalnym autorytetem, będącym wynikiem Jego głębokiej wiedzy, bogatego dorobku naukowego, znaczących osiągnięć w zakresie ich aplikacji w przemyśle koksowniczym jak też Jego cech osobistych takich jak pracowitość, sumienność, rzeczowość, stanowczość, poczucie humoru ale także bezkompromisowość i odwaga prezentowania swoich sądów i opinii.
Profesor Aleksander Karcz urodził się 24 grudnia 1939 roku w Krakowie. Tu ukończył szkołę podstawową i średnią a następnie studia na Wydziale Metalurgicznym Akademii Górniczo-Hutniczej, uzyskując w 1962 roku tytuł magistra inżyniera metalurga o specjalizacji: Metalurgia Surówki i Stali. Bezpośrednio po uzyskaniu tego tytułu rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze Koksownictwa i Gazownictwa na Wydziale Metalurgicznym AGH. Na tymże Wydziale w maju 1969 roku uzyskał tytuł doktora nauk technicznych a w czerwcu 1975 roku tytuł doktora habilitowanego. W roku 1991 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego a od 2002 roku posiada tytuł profesora zwyczajnego.
Od chwili utworzenia w roku 1974 obecnego Wydziału Energetyki i Paliw (ówczesna nazwa: Instytut Energochemii Węgla i Fizykochemii Sorbentów) pracował a od roku 1989 aż do października 2007 r. kierował Katedrą Technologii Paliw (wcześniej: Katedra Energochemicznego Przetwórstwa Węgla). W latach 1979–1984 pełnił funkcję Zastępcy Dyrektora ds. Dydaktyki a w latach 1993–1996 funkcję Prodziekana Wydziału ds. Ogólnych. W ramach swej działalności dydaktycznej Profesor Karcz od wielu lat prowadzi cieszące się dużym zainteresowaniem studentów wykłady z przedmiotów: „Koksownictwo” oraz „Surowce energetyczne stałe i gazowe i ich przetwarzanie”.
Analizując bardzo bogaty, bo liczący 10 wdrożeń, 6 patentów, kilkanaście projektów badawczych, przeszło 70 opracowań i ekspertyz dla przemysłu, 108 publikacji krajowych i zagranicznych oraz 8 książek i podręczników – dorobek naukowy Jubilata łatwo dostrzec, iż dotyczy on zawsze problemów o istotnym znaczeniu aplikacyjnym. Obszar zainteresowań naukowych Profesora obejmuje technologie energochemicznego przetwórstwa węgla. Jego prace poświęcone są m.in. takim zagadnieniom jak:
- analiza bazy węglowej przemysłu koksowniczego,
- optymalizacja receptur i operacji przygotowania koksowniczych mieszanek węglowych,
- procesy suchego chłodzenia i mokrego gaszenia koksu,
- techniczne problemy budowy i eksploatacji baterii koksowniczych,
- monitoring stanu baterii koksowniczych i ich remontów,
- kompleksowe badania jakości koksu w aspekcie jego przydatności do procesu wielkopiecowego oraz innych zastosowań,
- wytwarzania i stosowania tanich sorbentów do oczyszczania oraz wspomagania biologicznego oczyszczania ścieków.
Ponadto w dorobku Jubilata znajdują się też prace poświęcone problematyce restrukturyzacji przemysłu koksowniczego, techniczno-ekonomicznej oceny przedsięwzięć modernizacyjnych w branży paliwowej, technicznych aspektów przesyłu gazu ziemnego, bezpieczeństwa użytkowników pomieszczeń z urządzeniami gazowymi jak też nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych urządzeń dla wytwarzania ciepłej wody użytkowej.
W ostatnich latach zainteresowania naukowe Jubilata w coraz większym stopniu koncentrują się wokół bardzo istotnych dla polskiej gospodarki zagadnień zgazowania węgla, wytwarzania wodoru z węgla oraz czystych technologii węglowych. Tematyką tą zajmował się już w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku realizując prace badawcze w ramach Programu Rządowego dotyczącego zgazowania węgla. Co godne podkreślenia, pomimo załamania się planów budowy zakładu zgazowania węgla w Polsce nie porzucił tej tematyki, prowadząc w skali laboratoryjnej szereg prac badawczych z zakresu kinetyki zgazowania węgli kamiennych i brunatnych.
Okrągłe rocznice, a taką z pewnością jest 70-lecie urodzin, stwarzają zazwyczaj okazję dla podsumowania oraz oceny całości dorobku Jubilata. Mając jednak możliwość codziennej współpracy z prof. Karczem, widząc Jego witalność, pasję naukową i zapał do pracy na jakiekolwiek podsumowania i oceny jest stanowczo za wcześnie. Etap aktywnej działalności w życiu Profesora jest jeszcze daleki od zamknięcia. Świadczą o tym wybrane tylko przykłady Jego aktualnej działalności, a mianowicie pełnione funkcje:
- Kierownika Projektu Własnego p.t.: „Analiza przydatności krajowej bazy węgli kamiennych i brunatnych dla wytwarzania wodoru z uwzględnieniem emisji ditlenku węgla w pełnym cyklu ich pozyskania, przeróbki i konwersji”,
- Kierownika Zadania Badawczego p.t.: „Badania procesu zgazowania węgla parą wodną pod ciśnieniem i przy dużej szybkości ogrzewania” realizowanego w ramach Projektu Zamawianego: „Chemia perspektywicznych procesów i produktów konwersji węgla”,
- Przewodniczącego Rady Konsultacyjnej Projektu Kluczowego p.t.: „Inteligentna koksownia spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013,
- członka Zespołu ds. Czystych Technologii Węglowych, powołanego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Bogaty dorobek posiada też prof. Karcz w obszarze dydaktyki akademickiej i kształcenia kadr dla przemysłu koksowniczego. M.in. przez wiele lat w sposób bardzo efektywny organizował proces dydaktyczny na Wydziale Energetyki i Paliw AGH, współtworząc plany studiów i programy nauczania, inicjując wprowadzanie nowych przedmiotów a także modernizując posiadaną bazę dydaktyczną i badawczą. Przygotował i realizował autorski program wykładów z zakresu nowoczesnych technologii przetwórstwa węgla oraz wytwarzania i użytkowania paliw stałych i gazowych. Był opiekunem stu kilkunastu prac magisterskich i inżynierskich oraz promotorem 6 prac doktorskich. Jest także autorem bardzo popularnego, dwutomowego skryptu akademickiego pt. „Koksownictwo” jak też podręcznika o tym samym tytule oraz współautorem skryptu pt.: „Ćwiczenia rachunkowe z koksownictwa".
Profesor jest bardzo cenionym i lubianym przez studentów dydaktykiem i pedagogiem, o czym świadczą bardzo wysokie oceny uzyskiwane w corocznych ankietach studenckich.
Do ważnych osiągnięć dydaktycznych Profesora zaliczyć też należy studia podyplomowe pt.: „Nowoczesne metody zarządzania i technologie w koksownictwie”. Na Wydziale Energetyki i Paliw AGH w ramach 6 cykli tych studiów uczestniczyło ok. 200 słuchaczy. W zgodnej opinii absolwentów tych studiów posiadały one właściwie dobrany, wychodzący naprzeciw potrzebom i zainteresowaniom słuchaczy program, co przypisać należy właśnie Profesorowi. To dzięki Jego inspiracji, działaniom organizacyjnym, merytorycznemu nadzorowi jak też aktywnemu udziałowi w realizacji tych studiów cieszą się one zasłużonym powodzeniem i dobrą opinią.
Wspomnieć też należy o organizowanych przez Profesora kursach z zakresu koksownictwa i gazownictwa organizowanych dla kadry inżynieryjno-technicznej oraz seminariach dla dozoru technicznego zakładów koksowniczych dotyczących takich zagadnień jak remonty baterii koksowniczych, odsiarczanie gazu koksowniczego oraz gospodarki wodno-ściekowej koksowni.
Oprócz przedstawionej powyżej działalności naukowej i dydaktycznej należy wymienić inne jeszcze obszary działalności Profesora. Od 1992 roku nieprzerwanie pełni funkcję Przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu a od 1998 roku jest członkiem Rady Naukowej Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Od wielu lat jest członkiem redakcji specjalistycznych czasopism „Karbo” i „Nowoczesne Gazownictwo” jak też członkiem Rady Zarządzającej ds. Certyfikacji Wyrobów Instytutu Górnictwa Naukowego i Gazownictwa (obecnie Instytut Nafty i Gazu). W przeszłości był też członkiem Centralnej Komisji ds. Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych, uczestniczył w pracach Normalizacyjnej Komisji Problemowej ds. Koksu i Przetwarzania Paliw Stałych oraz pełnił funkcję konsultanta technicznego Koksowni Przyjaźń w Dąbrowie Górniczej oraz Koksowni w ówczesnej Hucie im. T. Sendzimira w Krakowie.
Nazwisko prof. Karcza jest bardzo dobrze znane czytelnikom „Karbo”. Od wielu bowiem lat jest członkiem Redakcji tego czasopisma, recenzentem publikowanych w nim artykułów ale przede wszystkim autorem licznych publikacji, zawsze poruszających ważne problemy zarówno z poznawczego jak też aplikacyjnego punktu widzenia. Profesor jest także wieloletnim Przewodniczącym Rady Programowej Ogólnokrajowej Konferencji „Koksownictwo”. Dzięki Jego inspiracji tematyka tych konferencji zawsze dotyczy najistotniejszych problemów branży energochemcznego przetwórstwa węgla, czego potwierdzeniem jest tegoroczna konferencja poświęcona funkcjonowaniu przemysłu koksowniczego w warunkach ostrego kryzysu gospodarczego.
Jubileusz 70-lecia Profesora jest dobrą okazją, aby podziękować mu za Jego olbrzymią wiedzę, wciąż przekazywaną swoim studentom, współpracownikom oraz kadrze inżynieryjno-technicznej zakładów koksowniczych, instytutów branżowych oraz biur projektowych związanych z przemysłem energochemicznego przetwórstwa węgla. Dziękujemy Mu też, że swój aktywny i twórczy stosunek do pracy dydaktycznej i naukowej potrafił zaszczepić szerokiej rzeszy swych studentów i współpracowników. Wielu z Jego wychowanków pełni dziś odpowiedzialne funkcje na wszystkich szczeblach zarządzania zakładów koksowniczych i gazowniczych, odnosi sukcesy w pracy zawodowej w biurach projektowych i instytutach naukowych a także zdobywa tytuły naukowe w uczelniach krajowych i zagranicznych. Jako skromny wyraz uznania i podziękowania dedykujemy Panu Profesorowi publikowane w tym numerze KARBO prace.
Z okazji urodzin życzymy Szanownemu Jubilatowi dużo zdrowia i zadowolenia w życiu prywatnym, sukcesów w pracy naukowej i dydaktycznej oraz dalszej, równie owocnej jak dotychczas, działalności na rzecz branży koksowniczej.
Ad multos annos, Profesorze!
|
|
|
|
 |
|
|
