User Tools
Sidebar
This is an old revision of the document!
Table of Contents
~~NOTRANS~~
Patomorfologia
Zmiany na poziomie komórki
Komórki atypowe (podsumowanie)
- powiększenie się komórek (macrocytosis)
- zmiana kształtu komórek (heterocytosis)
- powiększanie się jądra ze zmianą proporcji jądro/cytoplazma (N/C), na rzecz jądra (macronucleosis)
- nadbarwliwość jądra wskutek zwiększenia się ilości chromatyny (hyperchromatosis)
- jednoczesne powiększanie się i nadbarwliwość jądra (heteronucleosis)
- zwiększona liczba jąder w komórce (polynucleosis)
- wydatniejsze jąderko lub większa liczba jąderek w jądrze (hypernucleosis, polynucleosis)
- nieprawidłowe figury podziału
- gromadzenie się chromatyny w postaci grudek w karioplazmie albo tworzenie przez chromatynę warstewki pod błoną jądrową (marginacja)
- kanibalizm (wchłanianie jednej komórki nowotworowej przez drugą)
Atypia (łac. atypia) jest mianem które w polskim piśmiennictwie określa zespól zmian cytologicznych stanowiących morfologiczny wyraz posuniętego odróżnicowania, stanowiącego dowód złośliwej transformacji (przemiany) nowotworowej. Kryterium biologicznym atypii jest potencjalna zdolność tworzenia przerzutów. Natomiast jej wykładnikiem mikroskopowym jest pojawienie się nieprawidłowych mitoz, którym towarzyszy nasilona dyskarioza. Nasilenie tych cech zwykle zamazuje budowę histologiczna narządu, w którym pojawił się nowotwór, oraz powoduje utratę cech dojrzałości komórek. Nie jest to jednak bezwzględna reguła, i należy podkreślić, że nasilenie atypii nie odzwierciedla w pełni stopnia złośliwości biologicznej badanego nowotworu i dlatego należy unikać stosowania tego pojęcia. Bywają bowiem guzy o znacznej atypii lecz o stosunkowo malej złośliwości (np. barwiak chromochłonny) i odwrotnie (np. niektóre raki tarczycy). W piśmiennictwie anglosaskim określenie “atypia” jest interpretowane niejednoznacznie i najczęściej oznacza nieprawidłowość struktury tkankowej, choć odnosi się je także do niejasno sprecyzowanego pojęcia dysplazji (np. atypical hyperplasia, atypical polyp).
Anaplazja
- zachowana zdolność mnożenia się wraz z zatrzymaniem różnicowania (dojrzewania) komórki
- charakterystyczna cecha nowotworów złośliwych
Dyskarioza
(dyskariosis)
zaburzenie wyglądu jądra komórkowego (koloru, kształtu) i jego proporcji w stosunku do wielkości komórki
- na dyskariozę składają się:
- nadbarwliwość i różnobarwliwość (hyperchromatosis, heterochromatosis)
- powiększenie i zróżnicowanie wielkości (hypernucleosis, heteronucleosis)
- (czasem) wielojądrowość komórek (polynucleosis)
- dyskariozie towarzyszy zwiększona liczba podziałów komórkowych, które jednak w przypadku dysplazji są prawidłowe
- w piśmiennictwie światowym, zwłaszcza amerykańskim, pojęcie dysplazji odpowiada w przybliżeniu określeniu nowotworu wewnątrznabłonkowego (łac. intraepithelial neoplasia).
Polimorfizm jądra
występowanie wielu jąder w obrębie jednej komórki
polimorficzne jądro – (polymorphic nucleus) a cell nucleus that assumes an irregular form or splits up into more or less completely separated lobes, such as the nuclei of polymorphonuclear leukocytes (źródło: Academic.ru
Piankowata cytoplazma
Pleomorfizm
- zjawisko występowania różnych kształtów organizmów, komórek lub organelli komórkowych
- cecha charakterystyczna nowotworów
rodzaje pleomorfizmu: ~ jądrowy, ~ cytoplazmatyczny
Dysplazja
(dysplasia)
- nieprawidłowość budowy tkanek i/lub komórek charakteryzująca się zaburzeniem histoarchitektniki i/lub zmianami cytologicznymi
- głównym wykładnikiem mikroskopowymi dysplazji komórkowej, poza niewielkim zatarciem histoarchitektoniki, jest dyskarioza i atypia
przykłady cech świadczących o dysplazji:
- zwiększenie stosunku jądrowo–cytoplazmatycznego czyli wzrost objętości jądra w stosunku do cytoplazmy (źródło: Cechy mikroskopowe nowotworów)
Polimorfizm
różnorodność wielkości, kształtu i zabarwienia jąder i całych komórek
Hiperchromazja
(hyperchromatism)
- nadmierna barwliwość (excessive pigmentation) jądra komórkowego, spowodowana wzrostem zawartości DNA
- cecha histologiczna złośliwości nowotworu
Heterochromazja jąder
- różna intensywność zabarwienia chromatyny w różnych miejscach jądra
- miejsca jasne i ciemne są następstwem nierównomiernego rozmieszczenia grud chromatyny na terenie jądra
Komórka olbrzymia
(monster cell, giant cell)
komórka powstała przez scalenie się kilku osobnych komórek (zwykle makrofagów)
MGCs = multinucleate giant cells
Jasna komórka
(clear cell)
każda komórka (w szczególności nowotworowa) posiadająca obfitość glikogenu bądź innej substancji nie barwiącej się hematoksyliną bądź eozyną (stąd “blada” na standardowo barwionych preparatach)
Zobacz także czyste komórki w innych tkankach:
Zmiany na poziomie tkanki
Anisocytosis
(cells of unequal size)
Poikilocytosis
(abnormally shaped cells)
Atrofia
(in. zanik, wiąd)
stopniowe zmniejszanie się objętości komórki, tkanki
przykłady atrofii: zanik sopli naskórkowych (effacement of rete ridges)
Spongoiza
(in. stan gąbczasty naskórka) (spongiosis)
spowodowany obrzękiem międzykomórkowym z następowym naprężeniem i rozrywaniem połączeń między keratynocytami; w przestrzeniach międzykomórkowych naskórka gromadzi się płyn (źródło: wiki)
Hiperkeratoza
(hyperkeratosis)
tymczasowe, znaczne pogrubienie naskórka związane ze zwiększoną liczbą keratynocytów o niezmienionym układzie (zazw. warstwy rogowej)
Parakeratoza
(parakeratosis)
patologiczne rogowacenie polegające na obecności jąder komórkowych w keratynocytach warstwy rogowej naskórka, gdzie fizjologicznie komórki są pozbawione jąder komórkowych
Akantoza
(acanthosis)
pogrubienie naskórka skutkujące tworzeniem się grudek (papules) i blaszek (plaques) (źródło: UCSF)
Naciek
(infiltration)
wniknięcie lub gromadzenie się komórek nieprawidłowych (nowotworowych) lub prawidłowych, charakterystycznych dla stanu patologii (stanu zapalnego) w struktury sąsiadujących tkanek
rodzaje nacieków:
- naciek nowotworowy – guz nowotworowy szerzy się do sąsiadujących tkanek
- naciek zapalny (inflammatory infiltrate) – komórki zapalne rozprzestrzeniają się w obrębie zdrowej albo uszkodzonej tkanki
Naciek limfocytarny w skórze
Limfocyty spotykane w warstwach skóry to generalnie limfocyty T, które należą do małych limfocytów (small lymphocytes), o rozmiarze rzędu 6-12 µm
(źródło: Anatomy Atlases, Nanomedicine, Lever's Histopathology of the Skin)
Tumor infiltrating lymphocytes
(TILs) are a type of white blood cell found in tumors. TILs are implicated in killing tumor cells, and the presence of lymphocytes in tumors is often associated with better clinical outcomes
Papilomatoza
(papillomatosis)
pofalowanie powierzchni skóry spowodowane hiperplazją i powiększeniem warstwy brodawkowatej
Rozrost
(hyperplasia)
zwiększenie ilości tkanki spowodowane nadmierną proliferacją komórek
Przerost
(hypertrophia)
Obrzęk
(edema)
