Równanie ruchu harmonicznego tłumionego
Spróbujemy opisać ruch harmoniczny tłumiony jako złożenie ruchu wywołanego siłą harmoniczna i ruchu, w którym działa wyłącznie siła tłumiąca. Gdy na ciało o masie m działała tylko siła harmoniczna to ciało wykonuje drgania swobodne o częstotliwości ω0, które można opisać równaniem
(1) |
Teraz rozpatrzymy ruch pod wpływem siły tłumiącej. Przykładem może być pojazd utrzymujący stałą prędkością dzięki sile napędu. Z chwilą wyłączenia napędu pojazd porusza się dalej hamując pod wpływem siły oporu. Gdy na ciało o masie m działała tylko siła oporu to zgodnie z drugą zasadą dynamiki
(2) |
(3) |
Jeżeli wprowadzimy nową stałą (o wymiarze czasu) to powyższe równanie przyjmie postać
(4) |
(5) |
Powyższe równanie różniczkowe zawiera dwie zmienne v oraz t. Ponieważ zmienne te są rozdzielone (występują po różnych stronach równania) równanie może być łatwo rozwiązane poprzez obustronne scałkowanie.
(6) |
Granice całkowania odpowiadają zmniejszaniu prędkości od wartości początkowej v0 do v w czasie t. Po wykonaniu całkowania otrzymujemy
(7) |
a po przekształceniu
(8) |
Widać, że prędkość maleje wykładniczo z czasem. Inaczej mówiąc prędkość jest tłumiona ze stałą czasową τ (rysunek poniżej).
Rys. 1 Zależność prędkości od czasu w ruchu tłumionym
Widzimy, że gdy uwzględnimy zarówno siłę harmoniczną jak i siłę tłumienia (oporu) to rozwiązanie równania ruchu może zawierać czynnik oscylacyjny opisujący drgania i czynnik tłumiący opisujący wykładnicze zmniejszanie się amplitudy drgań.