Tematem wykładu jest budowa i działanie komputerowych systemów operacyjnych. Na wykła-dach omówione są ogólne zasady funkcjonowania systemów, niezależnie od implementacji. Przedstawiona jest budowa jądra systemu, dostępne powłoki i interpretery poleceń. Szeroko omawia się zagadnienia zarządzania procesami, organizacji pamięci i systemu plików. Omówio-no też mechanizmy komunikacji sieciowej, systemy klient-serwer oraz systemy bezpieczeństwa sieciowego. Przeanalizowano rolę i właściwości różnych urządzeń wejścia/wyjścia. Na koniec przedstawiono cechy charakterystyczne procesów z ograniczeniami czasowymi.

30 godz.

- Wprowadzenie. Przegląd współczesnych systemów operacyjnych. Zadania i właściwości syste-mów operacyjnych. Jądro systemu: struktura i funkcje. Procesy. Proces i jego atrybuty. Sygnały i wyjątki oraz ich obsługa. Synchronizacja procesów i mechanizmy realizacji. Realizacja współbieżności proce-sów, szeregowanie, wywłaszczanie. Komunikacja między procesami. Organizacja i adresowanie pamięci. Pliki, organizacja systemu plików. Operacje na systemie plików. Dostęp i ochrona plików, tryby dostępu do plików. Urządzenia wejścia/wyjścia. Urzą-dzenia znakowe i blokowe; tryby dostępu. Programy obsługi urządzeń wejścia wyjścia. Model komunikacji OSI i model współpracy klient-serwer. Realizacja mechanizmu sockets w wybranych systemach operacyjnych. Rozproszony system plików. Zdalne wywołanie procedur. Kontrola wiarygodności użytkowników i praw dostępu do zasobów. Mechanizmy ochrony. Sys-temy czasu rzeczywistego. Problemy i mechanizmy realizacji procesów z ograniczeniami cza-sowymi: szeregowanie procesów, rezerwacja pamięci, asynchroniczna komunikacja wejścia i wyjścia, komunikacja międzyprocesowa.

30 godz.

Zajęcia polegać będą na analizie pracy, konfiguracji i administracji systemami Windows i UNIX (SOLARIS i LINUX) Microsoft Windows: Ustawienia osobiste - konfiguracja pulpitu, programów autostartu, progra-mów użytkowych. Ustawienia sieci i usług sieciowych. Zakładanie kont użytkowników. Ustala-nie uprawnień. Zabezpieczenia i programy antywirusowe. Kopie zapasowe. System UNIX: Korzystanie z pomocy do systemu: man, apropos, answerbook na www. Proce-sy. Lista procesów i atrybuty, zabijanie procesów, zmiana priorytetu procesów, przenoszenie procesów w tło, zawieszanie procesów. Inne sygnały sterujące procesami. Systemy plików. Struktura katalogów. Atrybuty i inne informacje o plikach. Zmiana uprawnień do plików. Urzą-dzenia wejścia-wyjścia, katalogi /dev i /devices. Sprawdzanie właściwości urządzeń. Powłoki systemu - praca pod różnymi powłokami. Interpretery poleceń w powłokach sh i tcsh. Zmienne środowiskowe i lokalne. Interpretacja znaków specjalnych. Struktury pętli i warunków. Filtry, np. grep, sed. Praktyczne pisanie skryptów realizujących określone czynności.

01. Silberschatz A., Galvin P.B.: Podstawy systemów operacyjnych, WNT 2000.
02. Lister A.M., Eager R.D.: Wprowadzenie do systemów operacyjnych, WNT 1994.
03. Stevens R.W.: Programowanie w środowisku systemu UNIX, WNT 2002.
04. Bach M.J.: Budowa systemu operacyjnego UNIX, WNT 1995.
05. Petersen R.: Arkana Linux, Wydawnictwo RM 1997.
06. Stevens R.W.: Programowanie zastosowań sieciowych w systemie UNIX, WNT 1995.