Kajfosz Andrzej

Andrzej Kajfosz urodził się 2 listopada 1889 w Nydku (pow. Frydek-Mistek). Był synem robotnika leśnego Jana i Marii, z domu Samiec. Po śmierci ojca matka przeniosła się z rodziną do Karwiny, gdzie Kajfosz ukończył polską szkołę. Następnie pracował jako górnik w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim. W 1913 roku ożenił się z Zuzaną Roszkovą i wrócił do Nydka. W 1920 roku porzucił pracę w górnictwie i zajął się rolnictwem jako chłop w rodzinnym majątku. Był uznanym ekspertem w dziedzinie sadownictwa i pszczelarstwa. W 1926 roku został członkiem Towarzystwa Pszczelniczo-Ogrodniczego w Czeskim Cieszynie, później członkiem komitetu centralnego tej organizacji oraz założycielem i liderem lokalnej grupy w Bystrzycach nad Olzą (1934-1939). W rodzinnym mieście działał w lokalnych komitetach Macierzy Szkolnej i Gminnej Rodziny Opiekuńczej. Ponadto był propagatorem języka esperanto. W 1925 r. biegle władał tym językiem i zaczął organizować kursy językowe dla ludności w Karwinie, Trzyńcu i Nydku.

W 1906 roku zaczął studiować systemy religijne i nauki okultystyczne. Dwa lata później został członkiem Towarzystwa Teozoficznego w Pradze. W związku z eskalacją konfliktu polsko-czeskiego w Cieszynie opuścił czeską organizację i założył (4 maja 1919 r.) własną organizację, Polskie Towarzystwo Teozoficzne z siedzibą w Nydku. Do 1939 r. był prezesem tego towarzystwa, które w okresie międzywojennym liczyło około 200 członków w sześciu lokalnych grupach (loże – Nydek, Karwina, Darków-Frysztat, Stonawa-Sucha Średnia, Łazy, Łąki). Jako prezes stowarzyszenia był przeciwny jego włączeniu do światowych struktur Towarzystwa Teozoficznego z siedzibą w Adyar (Indie).  Nie popierał też działalności Zakonu Gwiazdy na Wschodzie (założonego w 1911 r. w Indiach, w 1927 r. w Ostrawie), który poprzez międzynarodową sieć lóż teozoficznych, szerzył „atmosferę powitania i szacunku wobec nowego nauczyciela świata”. Nauczyciel ten, Jiddu Krishnamurti (1895-1986), miał stać się głosicielem nowej religii i był nawet utożsamiany z Chrystusem. Nowy kierunek, który był również wspierany przez światową centralę w Adyar (od 1907 roku kierowaną przez Annie Besant), spowodował rozłam w różnych krajowych towarzystwach teozoficznych, także w Polskim Towarzystwie Teozoficznym na Śląsku Cieszyńskim. Część członków opuściła stowarzyszenie w latach 1926-27 i dołączyła do czeskich lóż teozoficznych w Ostrawie (Michałkowice, Morawska Ostrawa, Pietwałd), które wspierały światową centralę w Adyar. W tym kontekście Kajfosz polemizował z przewodniczącym czeskiej Czeskiego Towarzystwa Teozoficznego Józefem Škutą z Ostrawy Małych Kończyc, do którego napisał w tej sprawie kilka listów.  

Od 1919 roku Kajfosz (początkowo wraz z Andrzejem Podżorskim) był redaktorem i wydawcą miesięcznika teozoficznego, który ukazywał się nieregularnie od maja 1919 roku do czerwca 1931 roku (do 1920 roku pod tytułem „Wyzwolenie”, następnie „Teozofja”). Po II wojnie światowej, w trudnej politycznie sytuacji, Kajfosz doprowadził do odrodzenia stowarzyszenia teozoficznego, które następnie oficjalnie istniało do grudnia 1951 roku Kajfosz napisał wiele obszernych pism filozoficznych, etycznych, religijnych i teozoficznych. Żadne z jego dzieł literackich nie zostało opublikowane drukiem. Rękopisy znajdują się w prywatnych bibliotekach członków rodziny i przyjaciół w Nydku. Tylko niektóre drobne prace zostały opublikowane w czasopismach „Wyzwolenie” i „Teozofja”. Pisał głównie po polsku, sporadycznie po niemiecku lub esperanto. Dla „Teozofji” tłumaczył artykuły z niemieckich i czeskich czasopism. 

Zmarł 3 czerwca 1970 roku w Nydku.

Skip to content