Ochorowicz Julian

Julian Ochorowicz przyszedł na świat 23 lutego 1850 roku w Radzyminie jako jedyne dziecko Juliana Ochorowicza (1814-1855) i Jadwigi Sumińskiej (1830-1878). Jego rodzina była typowo inteligencka, a pasje naukowe przekazywano w niej z pokolenia na pokolenie. Dziadek Juliana, Leopold Sumiński pracował jako wizytator szkół Okręgu Naukowego Warszawskiego, a także nauczyciel greki, łaciny i niemieckiego, a jego rodzice również zajmowali się nauczaniem. Po przedwczesnej śmierci ojca, Ochorowicz i jego matka, zostali zmuszeni przez władze (w wyniku represji po powstaniu styczniowym) do przeprowadzki z Warszawy do Lublina. Tam też ujawniło się jego zamiłowanie do zjawisk parapsychologicznych, które towarzyszyło mu do końca życia. Przeprowadził wtedy swe pierwsze doświadczenie nad hipnozą, a jego obiektem badawczym był chłopiec, któremu udzielał korepetycji (wprowadził go w sen hipnotyczny). Od tego momentu permanentnie stosował hipnozę, a także zaczął uczestniczyć w seansach spirytystycznych. Założył „partię idealistów”, konkurującą z „partią trzeźwych” Bolesława Prusa. Na zebraniach tej grupy, prócz spotkań poetyckich urządzano również seanse spirytystyczne). Równocześnie począł interesować się psychologią, która w tamtym okresie dopiero się rozwijała. Na podstawie pracy pt. Czaszka człowieka, jej rozmiary u pierwotnych i dziś żyjących w roku 1872 roku ukończył Cesarski Uniwersytet Warszawski, by natychmiast podjąć studia uzupełniające z zakresu nauk przyrodniczych, filozofii i psychologii na Uniwersytecie w Lipsku. Już po roku bytności w tej ówczesnej kuźni talentów, obronił dysertację doktorską, a w 1876 roku na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie złożył pracę habilitacyjną pt. O filozoficznych i przyrodniczych pojęciach atomu. Dzięki temu mógł objąć stanowisko prywatnego (bez wynagrodzenia) docenta psychologii i filozofii przyrody.

Po wielu wojażach i perypetiach tak na niwie naukowej, jak i wynalazczej (zajmował się np. projektowanie telefonów, a nawet telewizji monochromatycznej), w roku 1901 badacz przeniósł się do Wisły, gdzie we współpracy z Bogdanem Hoffem (1865-1932) rozpoczął budowę kilku willi na wynajem („Maja”, „Placówka”, „Sokół” i obecna „Ochorowiczówka”, w której sam zamieszkał). Budynki te nie tylko sam projektował, ale również wziął czynny udział w ich wznoszeniu (co skończyło się jego poważnym wypadkiem). Do powstałych domów zaczęli przybywać znamienici goście (między innymi wspomniany już Prus czy Władysław Reymont), dzięki temu Wisła stała się szeroko znana i na trwale zapisała się jako miejsce wypoczynku dla mieszkańców stolicy i innych rejonów kraju. Pobyt Ochorowicza na Śląsku Cieszyńskim, prócz wyzwań natury inżynieryjnej, zdominowały badania nad mediumizmem. Jego obiektem badań stała się naówczas Stanisława Tomczykówna, medium, które to Ochorowicz hipnotyzował i w stanie transu badał jej zdolności w tej dziedzinie. Dodajmy przy tym, iż Ochorowicz uważał, że pojawiające się podczas seansów dziwne zjawiska (stukoty, przesuwanie stolików, lewitacje przedmiotów) nie pochodzą w żadnej mierze z zaświatów, lecz są typowymi właściwościami medium. Takie samo podejście miał do występowania duchów, które to definiował jako skumulowaną energię medium. W Wiśle na badaniach zjawisk paranormalnych, fototechniki, elektrotechniki i psychologii Ochorowicz spędził niemal 14 lat.

Następnie przeniósł się do stolicy, gdzie zamieszkał ze swoją przyjaciółką, równie słynnym medium Jadwigą Domańską. Pełnił wtedy funkcję wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, udzielając porad terapeutycznych i wykładając psychologię. Powalony atakiem duszności bolesnej zmarł 1 maja 1917 roku (został pochowany na Powązkach).

Zbigniew Łagosz

Skip to content