W 2023 r. mija 50 lat od powstania Akademickiego Centrum Komputerowego CYFRONET AGH. Z okazji jubileuszu 24 marca w Auli AGH odbyło się uroczyste spotkanie.
W wydarzeniu wziąłem udział wraz z Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej Andrzejem Dudą, który wręczył ordery i odznaczenia państwowe pracownikom ACK Cyfronet AGH.
Na uroczystości obecni byli także: Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Piotr Ćwik, Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa Bogusław Kośmider, przedstawiciele Rady Konsorcjum PIONIER i partnerskich jednostek naukowych, badawczych i przemysłowych, a także obecni i emerytowani pracownicy ACK Cyfronet AGH.
Dyrektor Cyfronetu prof. Kazimierz Wiatr w swoim wystąpieniu zaprezentował najważniejsze fakty z historii jednostki: od momentu powstania w 1973 r., poprzez szereg wydarzeń i dynamicznych zmian technologicznych ostatniego półwiecza, aż po stan obecny i dalsze wyzwania. Przedstawione zostały także zasoby teleinformatyczne ACK Cyfronet AGH, w tym sieć teleinformatyczna, superkomputery i systemy składowania danych.
Spotkanie w Auli AGH zakończyło wspólne pamiątkowe zdjęcie i koncert muzyczny.
20 marca 2023 r. AGH zawarła umowę o współpracy z Institut National des Sciences Appliquées, Centre Val de Loire (INSA CVL) z Francji. Sygnatariuszami umowy był dyrektor INSA CVL prof. Yann Chamaillard oraz ja jako Rektor AGH.
Współpraca obejmować będzie:
• prowadzenie wspólnych programów badawczych i dydaktycznych,
• wymianę naukowców, nauczycieli akademickich, doktorantów, pracowników administracyjnych,
• wymianę studentów i stażystów,
• programy podwójnego dyplomowania,
• organizację konferencji, seminariów lub spotkań naukowych,
• wspólne publikacje.
Institut National des Sciences Appliquées de Centre Val de Loire to jedna z Grande Ecole d’Ingénieurs, czyli szkół inżynierskich, które podlegają ministerstwu odpowiadającemu za szkolnictwo wyższe i badania we Francji.
Moi Mili,
Jest mi niezmiernie miło poinformować, że 20 marca 2023 r. AGH przystąpiła do Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Polskich we Francji (SITPF) w charakterze członka instytucjonalnego. Stosowny akt podpisali wiceprezes stowarzyszenia i jego członek honorowy Janusz Ptak oraz Prorektor ds. Współpracy AGH prof. Rafał Wiśniowski.
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Polskich we Francji jest najstarszą organizacją polonijną zrzeszającą inżynierów i techników oraz jedną z najstarszych organizacji polonijnych w ogóle. Idea założenia SITPF powstała w 1917 r.
W spotkaniu, które towarzyszyło podpisaniu umowy, brali udział: dr hab. inż. Katarzyna Major-Gabryś, prof. AGH – Prodziekan Wydziału Odlewnictwa, dr hab. inż. Piotr Pacyna, prof. AGH – Prodziekan Wydziału Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji, dr hab. inż. Tomasz Bergier – Prodziekan Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, prof. dr hab. inż. Jan Deja – Prodziekan Wydziału Matematyki Stosowanej, dr inż. Jerzy Dzieża – Prodziekan Wydziału Matematyki Stosowanej, dr inż. Małgorzata Żabińska-Rakoczy – Pełnomocnik Rektora ds. Współpracy z Uczelniami Francuskimi, dr inż. Dominik Kowal – prezes zarządu Krakowskiego Centrum Innowacyjnych Technologii INNOAGH Sp. z o.o. (spółka celowa AGH), zastępca dyrektora Centrum Transferu Technologii AGH ds. Przedsiębiorczości Akademickiej, Marta Foryś – Dyrektor Centrum Spraw Międzynarodowych AGH.
W składzie delegacji z Francji (oprócz członków SITPF) obecni byli także przedstawiciele przedsiębiorców i instytucji biznesowych: Michel Pillefer – wiceprezydent Izby Handlowo-Przemysłowej Loir-et–Cher i przedstawiciele największej federacji pracodawców we Francji Francuskiego Ruchu Przedsiębiorców (MEDEF).
Zachęcam do przeczytania mojej rozmowy z „Rzeczpospolitą” m.in. o wyzwaniach, z jakimi mierzą się obecnie polskie uczelnie oraz o planach rozwoju na najbliższe lata dla AGH.
„Rzeczpospolita”: Ostatnie lata w szkolnictwie wyższym nie należały do łatwych, dziś i jutro też nie napawają optymizmem. Z jakimi wyzwaniami mierzą się obecnie polskie uczelnie?
Rektor AGH prof. Jerzy Lis: Oprócz wspólnych problemów związanych z pandemią Covid-19 i wojną w Ukrainie, a stąd złożoną sytuacją społeczno-polityczną i gospodarczą, na uczelniach stoimy w obliczu nowych wyzwań wynikających ze zmian społecznych, technologicznych i instytucjonalnych, których skali, znaczenia i konsekwencji nie da się przewidzieć. Zachodzące zmiany demograficzne i gospodarcze oraz powstawanie przemysłów zaawansowanych technologii, wypierających sektory ukształtowane w poprzednim stuleciu, wymuszają konieczność zmodyfikowania dotychczas obowiązujących ram działania uniwersytetów zwłaszcza technicznych i tworzą nowe uwarunkowania. AGH, tak jak każda uczelnia, musi sobie odpowiedzieć na pytanie: kogo i jak kształcić, co i jak badać, jak współpracować z otoczeniem i gdzie jest jej miejsce? Dziś diametralnie zmienia się rynek pracy.
W związku z tym kształcenie musi być nie tylko dostosowane do obecnych oczekiwań pracodawców, ale też musimy być niejako wizjonerami oraz spoglądać w przyszłość i tak przygotowywać ofertę, by nauczać zgodnie z zapotrzebowaniem oraz by być atrakcyjną uczelnią dla gospodarki, dla kraju, dla młodych ludzi, którzy chcą zdobywać wiedzę. Drugim wyzwaniem są badania. Uczelnia musi wiedzieć, w jakim kierunku rozwijać badania, z kim współpracować. Trzecim istotnym obszarem wyzwań są zmieniające się mechanizmy współpracy z otoczeniem, nie tylko gospodarczym.
Nowa strategia uwzględnia te wszystkie zmiany i wynikające z nich potrzeby?
Tak. Chcę podkreślić, że te wszystkie zachodzące zmiany to szansa dla uczelni na rozwój, na otwarcie się na nowe zagadnienia, na nowe metody dydaktyki. Poprzednia strategia była opracowana w 2016 roku, dziś czas na modyfikację. Dlatego mówię, że dokument, który niedawno powstał, to nowa – stara strategia. Stara, jeśli chodzi o ciągle aktualną misję uczelni, nowa – bo zawiera elementy, które dziś są niezwykle ważne. Jest ona nakierowana na rozwój wewnętrzny umożliwiający wykorzystanie silnych stron uczelni w celu wzmocnienia jej krajowej i międzynarodowej pozycji naukowej oraz edukacyjnej. Naszymi głównymi celami pozostają: badania naukowe na najwyższym poziomie, rzetelne kształcenie studentów z kraju i zagranicy, sprawne funkcjonowanie organizacyjne we wszystkich obszarach działania uczelni i nacisk na współpracę krajową oraz zagraniczną. Trafiliśmy na dość wymagające czasy: pandemia, wojna, sytuacja geopolityczna, która się komplikuje. To powoduje, że każda uczelnia musi mieć aktualną strategię i ją realizować. Od początku jesteśmy uniwersytetem z misją społeczną, który jest stworzony, by odpowiadać na bieżące potrzeby i wyprzedzać trendy. AGH się zmienia w zależności od tego, jak zmienia się świat. Dziś uniwersytety stały się coraz bardziej globalne, więc musimy mieć międzynarodowy charakter i musimy działać nie tylko w Polsce, ale i szerzej – w świecie.
Nowy plan zakłada m.in. dalsze rozwijanie badań naukowych i utrzymanie wysokiego poziomu nauczania. Które dziedziny są priorytetowe dla AGH?
Badania naukowe to istotny element funkcjonowania uczelni. Jesteśmy jedną z uczelni badawczych i mamy określone w projekcie IDUB tzw. Priorytetowe Obszary Badawcze. W naszym przypadku są to m.in.: nowe technologie energetyczne, nowe technologie dla gospodarki o obiegu zamkniętym, inteligentne techniki informacyjne, nowoczesne materiały i przyszłościowe technologie czy eksperymentalna fizyka wysokich energii. Prowadzimy też szerokie badania w wielu innych dziedzinach, jak nauki ekonomiczne i z zakresu zarządzania, nauki społeczne czy humanistyczne. Prowadzone przez naszych pracowników badania wyróżniają się innowacyjnością i interdyscyplinarnością.
Wyniki ewaluacji potwierdzają wysoki poziom badań naukowych prowadzonych w AGH. Dyscyplina „nauki fizyczne” uzyskała najwyższą kategorię jakości badań naukowych A+. W sumie Akademia Górniczo-Hutnicza otrzymała jedną kategorię A+, dziesięć kategorii A oraz sześć kategorii B+. Tym samym utrzymuje prawo do nadawania stopni naukowych we wszystkich dyscyplinach.
Cieszymy się z tej oceny, ale chcemy osiągnąć więcej. Musimy popracować nad niektórymi dyscyplinami, które mogą być jeszcze lepsze. Chcemy mocniej zaznaczyć naszą obecność na arenie międzynarodowej. W niektórych obszarach, np. w naukach o Ziemi i środowisku, naukach o materiałach, naukach fizycznych, chemicznych, gospodarce surowcowej i wielu innych, AGH ma bardzo dobrą pozycję i jest doceniana na świecie. Pozycja AGH jako uniwersytetu badawczego rośnie m.in. dzięki coraz intensywniejszej współpracy międzynarodowej, a także coraz wyższemu poziomowi badań naukowych i jakości kształcenia. Do tego wykorzystujemy środki i możliwości, jakie daje nam obecność w prestiżowym gronie dziesięciu najlepszych w kraju uczelni badawczych, w ramach programu ministerialnego IDUB.
Dlaczego polskie uczelnie nie wypadają pomyślnie w międzynarodowych rankingach? Czego nam brakuje?
O pozycji naukowej uczelni w rankingach zarówno krajowych, jak i międzynarodowych decyduje wiele czynników, m.in. jakość publikacji naukowych i ich udział w najlepszych międzynarodowych czasopismach, liczba publikacji powstałych we współpracy z zagranicznymi ośrodkami, liczba cytowani tych prac, realizacja projektów badawczych, jakość kadry naukowej i jej udział w gremiach naukowych. Brakuje u nas wybitnych osiągnięć mierzonych w standardach, które obecnie funkcjonują w nauce. Za mało mamy znaczących publikacji, za mała jest aktywność w najbardziej prestiżowych obszarach nauki, za mało jest u nas indywidualności w nauce. Podstawą jest odpowiednie finansowanie. Dla przykładu podam, że wiele uniwersytetów w USA ma budżet większy niż cały budżet przeznaczony na szkolnictwo wyższe. Amerykańskie uniwersytety to giganty budżetowe. Patrząc na te dysproporcje, dochodzę do wniosku, że mając takie środki, jakie mamy w Polsce, i tak mamy znaczące osiągnięcia. By móc konkurować na zagranicznych rynkach, potrzeba systemu finansowego, który będzie działał tak efektywnie, jak działają systemy najlepszych światowych uczelni, zwłaszcza tych z USA. Musimy też stawiać na większe umiędzynarodowienie. Polskie uczelnie nie są odpowiednio atrakcyjne dla studentów czy pracowników z innych krajów. Nasi naukowcy też za mało wyjeżdżają i za mało badaczy przyjeżdża do nas. Mamy też za mało projektów międzynarodowych. Słabych stron niestety jest dużo i nie ma jednej recepty na ich poprawę.
Nowa strategia uczelni zakłada intensyfikację współpracy międzynarodowej.
Zgadza się. Niedawno wróciłem z delegacją AGH ze Stanów Zjednoczonych, gdzie mieliśmy spotkania na amerykańskich uczelniach celem nawiązania nowych kontaktów. Jestem zadowolony z posiadanej sieci współpracy międzynarodowej AGH. Mamy wielu aktywnych partnerów na wszystkich kontynentach. Jednym z naszych sztandarowych projektów jest udział w Europejskim Uniwersytecie Kosmicznym dla Ziemi i Ludzkości UNIVERSEH. W jego ramach współpracujemy z kilkoma światowymi uczelniami partnerskimi i rozwijamy standardy kształcenia, naukę i technologie związane z badaniem i eksploracją kosmosu. Chciałbym podkreślić, że nie tylko międzynarodowa współpraca, ale także współdziałanie z krajowymi uczelniami i instytutami – np. w ramach Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych, Konferencji Rektorów Szkół Wyższych Krakowa, a także z instytutami Polskiej Akademii Nauk czy Sieci Badawczej Łukasiewicz – jest niezwykle ważne dla rozwoju polskiego szkolnictwa. Tego nie ma w innych krajach. Według mnie we wspólnym działaniu tkwi nasza siła i jest to optymistyczny element gwarantujący przyszłość rozwoju polskich uczelni.
Jak rysują się plany rozwoju uczelni na najbliższe lata?
Będziemy wdrażać nową strategię. Chcemy też wyciągnąć wnioski z ewaluacji i dostosować mechanizmy działania na uczelni, by podnieść poziom nauki. Naszą ambicją jest dalszy rozwój uczelni jako jednego z wiodących uniwersytetów badawczych w kraju oraz ciągła poprawa pozycji w rankingach międzynarodowych. W ramach struktur AGH powstaną w tym roku kolejne centra badawcze – niebawem uruchamiamy Centrum Sztucznej Inteligencji. W sumie rozwijamy kilka centrów, których zadaniem jest integracja danego obszaru nauki wewnątrz AGH, pozyskiwanie grantów i współdziałanie na zewnątrz z innymi partnerami. W AGH działa już Centrum Technologii Kosmicznych oraz Centrum Cyberbezpieczeństwa. Rozwijamy także nowe kierunki kształcenia. Co roku w AGH uruchamiamy kilka kierunków studiów i modyfikujemy programy na pozostałych. Praktycznie wszystkie zawierają nowe treści. W tym roku także będziemy nad tym pracować.
Prowadzone przez uczelnię badania losów absolwentów pokazują, że nie mają oni problemów ze znalezieniem zatrudnienia. To ważne w dzisiejszych czasach.
To świadczy o tym, że AGH cały czas kształci dobrych absolwentów, i choć czasy się zmieniają, ponad 90 proc. znajduje pracę zaraz po studiach. Sporo z nich szybko awansuje i są doceniani nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Celem strategicznym Akademii Górniczo-Hutniczej jest kompleksowe kształcenie,
<span;>atrakcyjne ze względu na formę i wykorzystywane metody oraz dostosowane do aktualnych i przyszłych potrzeb rynku. Stale monitorujemy rynek, naszym atrybutem jest elastyczność. Propozycje kształcenia w najbardziej przyszłościowych kierunkach, jak np. sztuczna inteligencja, ale też technologie kosmiczne czy nowe podejście do gospodarki surowcowej, pokazują silną pozycję AGH. Uniwersytet przyszłości – to hasło, które nam przyświeca i wskazuje kierunek rozwoju. Trudno powiedzieć, co będzie za dziesięć lat, ale jestem przekonany, że AGH będzie silna tak jak obecnie.
Jakie czynniki mogą utrudniać zrealizowanie opracowanej strategii?
Sytuacja w tym roku na uczelniach jest szczególnie wymagająca. Żyjemy w niepewnych czasach kolejnych kryzysów i związanych z nimi wyzwań. Tak jak wszyscy uczelnie muszą dziś oszczędzać, by opłacić wysokie rachunki za prąd i pokryć rosnące koszty eksploatacji, a jednocześnie inflacja obniża poziom dochodów. Musimy znaleźć środki, aby w warunkach rosnącej konkurencji zatrzymać najlepszą kadrę naukową. Na naszą sytuację niekorzystnie wpływają też trudne do ujęcia w perspektywicznych planach niepewne mechanizmy finansowania uczelni publicznych. Trzeba też zwrócić uwagę, że wciąż zmagamy się z niżem demograficznym, który wpływa na zmniejszenie się liczby kandydatów na studia. Zapowiada się więc trudny, kryzysowy rok, ale mamy ambitne plany i nie ustajemy w działaniach. Mamy też nadzieję, że będzie to ostatni taki rok.
Niezmiernie miło mi poinformować, że 15 lutego 2023 r. AGH zawarła porozumienie ze Spółką Polskie Elektrownie Jądrowe, która jest inwestorem pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Porozumienie obejmuje współpracę przy kształceniu kadr oraz prace na rzecz rozwoju technologii mających zastosowanie w branży jądrowej.
Celem porozumienia między AGH i PEJ jest przede wszystkim kształcenie kadr niezbędnych dla rozwoju energetyki jądrowej w Polsce. Umowa obejmuje swoim zakresem współpracę w zakresie rozwoju technologii jądrowych oraz innych technologii mających zastosowanie w tej branży, a także prowadzenie działań wspomagających rozwijanie sektora energetyki w Polsce.
W ramach współpracy Polskie Elektrownie Jądrowe zobowiązały się do przygotowania i przeprowadzania przez pracowników spółki wybranych zajęć edukacyjnych oraz udzielania rekomendacji odnośnie treści nauczania. Wspomoże to absolwentów AGH w zakresie pozyskiwania wiedzy i umiejętności pożądanych na rynku pracy w sektorze jądrowym. Współpraca przewiduje również płatne staże dla najlepszych absolwentów wybranych kierunków studiów dotyczących energetyki jądrowej.
