NEGOCJACJE W SZTUCZNEJ INTELIGENCJI W KOMUNIKACJI KOMPUTERA Z CZŁOWIEKIEM
Komunikacja człowieka z komputerem
Sposób komunikacji człowieka z komputerem odgrywa coraz istotniejsze znaczenie w naszym życiu, gdzie optymalizacja procesów porozumiewania się, szybkiego i adekwatnego przekazywania informacji odgrywa coraz istotniejsze znaczenie. Rozwój inteligentnych interfejsów wspierają przede wszystkim takie dziedziny nauki i informatyki jak: sztuczna inteligencja, lingwistyka komputerowa, psychologia, biopsychologia i biofizjologia. Z jednej strony istotne znaczenie odgrywa automatyczna analiza tekstów, badanie ich pod kątem syntaktyki i semantyki, różne sposoby reprezentacji wiedzy oraz dostępu do niej w sposób skojarzeniowy charakterystyczny dla ludzkiego mózgu. Z drugiej strony bardzo ważnym aspektem jest rozwój automatycznych metod pozyskiwania wiedzy, modelowania procesów myślowych, skojarzeniowych, budowania algorytmów ... rozwijając metody sztucznej inteligencji. Ponadto kluczowe jest również powiązanie metod informatycznych z psychologią tak, żeby interakcja człowieka z komputerem była przyjemna, satysfakcjonująca i odnosząca się do potrzeb człowieka, które z założenia komputer powinien rozumieć i w trakcie takiej interakcji uwzględniać, dostosowując swoje działanie, algorytmy negocjacji itp.
Od wielu lat na świecie rozwijane są badania nad ułatwieniem i usprawnieniem komunikacji człowieka z komputerem (HCI - Human Computer Interface/Interaction, MMI - Man-Machine Interface/Interaction). W Katedrze Automatyki naszego wydziału również trwają intensywne prace nad rozwojem tych niezwykle pasjonujących metod interakcji człowieka z komputerem oraz sztucznej inteligencji.
Informacja
to pewien zbiór skojarzonych ze sobą danych posiadający pewne znaczenie i interpretację. Informacje mogą być wykorzystane do budowy wiedzy na temat opisywanych i skojarzonych obiektów, relacji lub zdarzeń, które dane opisują. Informacja może być:
- prawdziwa - gdy zbiór danych składających się na tą informację jest skojarzony ze sobą w sposób zgodny względem innych informacji składających się na wiarygodną wiedzę.
- fałszywa - gdy zbiór danych składających się na tą informację jest skojarzony ze sobą w sposób sprzeczny względem innych informacji składających się na wiarygodną wiedzę.
Wiedza
to zespół informacji powiązanych ze sobą na podstawie podobieństw, różnic, negacji, dopełnienia, wykluczania i innych wzajemnych relacji, na podstawie których informacje są ze sobą skojarzone i tak tworzą pewien zbiór informacji, który może zostać wywołany przez zapamiętany element lub zbiór elementów i wykorzystany do wywołania ciągu skojarzeń, które mogą być wykorzystane do różnych celów. Wiedza o problemie, zjawisku lub obiekcie może być:
- pełna - gdy posiadamy wystarczający zbiór informacji o nim, żeby móc wykonać wszystkie pożądane czynności na nim;
- niepełna - gdy nie posiadamy wystarczającego zbioru informacji o nim, żeby móc wykonać wszystkie pożądane czynności na nim;
- sprzeczna - gdy informacje składające się na jego opis są ze sobą wzajemnie sprzeczne częściowo lub w całości;
- zgodna lub wiarygodna - gdy nie znaleziono żadnych informacji sprzecznych w całym zbiorze informacji opisujących go.
Postępowanie wg zgodnej i wiarygodnej wiedzy w danej sytuacji nazywamy mądrym postępowaniem. Wobec tego system lub jednostka może postępować mądrze, nawet jeśli nie posiada inteligencji lub posiada inteligencję ograniczoną w zakresie danego działania. Żeby umożliwić mądre postępowanie wszystkim jednostkom niezależnie od stopnia rozwinięcia ich inteligencji, tworzy się zasady, przykazania i reguły postępowania, które umożliwiają takie postępowanie, jeśli są stworzone przez inteligentną jednostkę lub system.
Inteligencja
to sprawność systemu przetwarzania informacji (umysłu) pozwalająca na poszerzanie i weryfikowanie wiedzy (składającej się na model świata danej jednostki) poprzez dostrzeganie, rozróżnianie i rozpoznawanie zależności (relacji) pomiędzy obiektami i działaniami oraz kojarzenie, wnioskowanie i wykorzystywanie tak skonstruowanej wiedzy do uczenia się i poprawiania interakcji i dopasowywania zależności pomiędzy różnymi obiektami oraz podnoszenia efektywności i skuteczności działań poprzez przyspieszanie poziomu rozpoznawania i kojarzenia, a na ich podstawie stawiania pytań i tworzenia rozwiązań (sekwencji i grafów skojarzeń) dla egzystencjalnie istotnych problemów i potrzeb danej jednostki lub systemu poprzez ich ocenianie, segregowanie i wartościowanie sytuacji i reagowanie na nie według skali i stopnia ich intensywności oraz kolejności ich istotności.
Inteligencja pozwala świadomie modyfikować własne działania, temperować lub wzmacniać przejawy osobowości oraz inne zaprogramowane fizjologicznie działania w zależności od rozpoznanego kontekstu sytuacji i możliwości percepcyjnych danej jednostki lub systemu. Wysoka inteligencja daje dużą samoświadomość działania oraz świadomość interakcji pomiędzy obiektami i działaniami umożliwiając podejmowanie mądrych decyzji oraz efektywne i skuteczne zmierzanie do wyznaczonych celów.
Inteligencję można rozwijać w ramach dostępnej infrastruktury, możliwości systemu i potencjału mózgu, które są u organizmów żywych uzależnione genetycznie, ale ma na nie wpływ również fizyczna i umysłowa jakość życia danego osobnika. Inteligencja różnych osobników jest w różnym stopniu rozwinięta, różnie szeroka i różnie wyspecjalizowana. Interakcja z osobnikami o wysokiej inteligencji pozwala rozwijać własną. Inteligencja wywołuje potrzebę aktywnego poszerzania wiedzy poprzez naukę, tworzenie i weryfikację skojarzeń i informacji.
Inteligencja umożliwia konstruować algorytmy, które są zapisem zgromadzonej wiedzy o rozwiązywanym problemie odwzorowującej zapamiętane skojarzenia przekładające się na czynności wykonywane krok po kroku aż do rozwiązania postawionego problemu. Tworzenie algorytmów umożliwia przekazywanie wiedzy innym jednostkom lub systemom i kreowanie u nich inteligentnych działań.
Inteligencja jest zwykle ograniczona ze względu na ograniczoną wiedzę danego systemu lub jednostki. Inteligencja może być bardziej wszechstronna im lepsze zdolności i możliwości generalizacji oraz rozpoznawania podobieństw, różnic, przeciwieństw, dopełnień i innych relacji posiada.
Inteligencja zbiorowa może być bardziej skuteczna i efektywna ze względu na szerszą wiedzę, gromadzącą większy zbiór informacji inteligentnych systemów lub grupy inteligentnych jednostek.
Inteligentne działanie
to takie działanie, które zostało zainicjowane na podstawie wiedzy zgromadzonej przez inteligentny system lub inteligentną jednostkę i które nosi znamiona efektywności i skuteczności. Inteligentne działanie nie musi być wykonane przez inteligentny system lub inteligentną jednostkę, ale może być wykonane nawet przez system pozbawiony własnej inteligencji, który na podstawie algorytmów zdefiniowanych przez inteligentny system lub inteligentną jednostkę potrafi odtwarzać, imitować lub symulować takie działanie. Wykonywanie inteligentnych działań jest warunkiem koniecznym lecz niewystarczającym do tego, żeby dany system lub jednostkę określić jako inteligentny.
Inteligentny system lub jednostka
to taki system lub jednostka, która jest zdolna poszerzać i weryfikować wiedzę i jest wyposażona w odpowiednie kanały lub receptory umożliwiające pozyskiwanie i wymianę informacji z otaczającym ją światem i innymi inteligentnymi systemami i jednostkami. Inteligentny system lub jednostka może tym sprawniej zwiększać swoją inteligencję im częściej wymienia lub otrzymuje informacje od innych inteligentnych systemów lub jednostek, gdyż uzyskiwane od nich informacje zwykle umożliwiają szybciej poszerzać i weryfikować własną wiedzę.
Chatboty i negocjacje
Praktyczną realizacją inteligentnej komunikacji człowieka z komputerem są różnego rodzaju chatboty (chatterboty), które próbując wykorzystać metody lingwistyki komputerowej, bazy danych oraz sztuczną inteligencję, próbują symulować naturalny dla człowieka sposób porozumiewania się z wykorzystaniem języka naturalnego oraz animowanych obrazów przekazujących niewerbalnie część informacji.
Na razie mimo intensywnych badań w tym zakresie możliwości chatbotów są bardzo ograniczone a ich inteligencja pozostawia wiele do życzenia. Nie mniej jednak dlatego ta gałąź informatyki cechuje się szybkim rozwojem i jest bardzo ciekawym kierunkiem jej rozwoju, gdyż w przyszłości pozwoli nam komunikować się z komputerami w sposób naturalny dla nas ludzi, tj. posługując się językiem naturalnym oraz pełnym przekazem multimedialnym.
Przetestujmy inteligencję chatbotów w zakresie negocjacji!
Przykłady chatbotów:
Jak działają te proste czatboty?
Prezentacje rozwoju badań nad inteligentnymi interfejsami
Poniższe prezentacje przedstawiają prace naukowe oraz prace dyplomowe studentów nawiązujących do rozwoju tej nowoczesnej gałęzi informatyki, pokazując możliwości adaptacji sztucznej inteligencji w różnych systemach komunikacji człowieka z komputerem (HCI - Human Computer Interface/Interaction, MMI - Man-Machine Interface/Interaction).
PRACE NAUKOWE POŚWIĘCONE TEJ TEMATYCE:
- Cechy osobowości użytkownika w systemach sztucznej inteligencji.
- A Psycholinguistic Model of Man-Machine Interactions Based on Needs of Human Personality
- An Intelligent Internet Shop-Assistant Recognizing a Customer Personality for Improving Man-Machine Interactions