Syenitoidy


Tomasz Bartuś



Syenit jest obojętną skałą plutoniczną składająca się głównie ze skaleni alkalicznych lub plagioklazów, a podrzednie biotytu, amfiboli i piroksenów. Nie zawiera kwarcu lub zawiera go bardzo mało. Może być skałą leuko-, mezo- lub melanokratyczną. Przybiera najczęściej barwy ciemnoszare lub czarne. Ma teksturę jawnokrystaliczną, najczęściej średniokrystaliczną, rzadziej grubokrystaliczną lub drobnokrystaliczną oraz strukturę bezkierunkową (bezładną), niekiedy ukierunkowaną.

Syenit
Fig. 1. Syenit w eratyku skandynawskim, Jastrzębia Góra (wybrzeże Bałtyku)

Występowanie

W Polsce potocznie jako sjenity określa się granodioryty z Kośmina i monzodioryt Przedborowej, nie są one jednak sjenitami sensu stricte. Skały te od lat są jednak zwyczajowo nazywane sjenitami, stąd określenie sjenity dolnośląskie.

Tablica informacyjna kopalni syenitów w Przedborowej
Fig. 2. Tablica informacyjna kopalni syenitów w Przedborowej wykonana z monzodiorytu eksploatowanego w tej kopalni, Przedborowa (obrzeżenie kry sowiogórskiej)
Syenit - Przedborowa
Fig. 3. Monzodioryt (zwyczajowo syenit), Przedborowa (obrzeżenie kry sowiogórskiej)

Ciekawostki

Znane są syenity znad Jeziora Górnego w hrabstwie Keweenaw (Michigan, USA) bogate w skaleniowiec sodalit i nazywane yooperlitami, które pod wpływem światła UV wykazują silną żółtą, pomarańczową i czerwoną fluorescencję.

Bibliografia

Majerowicz A., Wierzchołowski B., 1990. Petrologia skał magmowych. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Ryka W., Maliszewska A., 1982. Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa
Geostrada Sudecka. Przewodnik geologiczny. Tom 1 Geostrada Sudecka. Przewodnik geologiczny. Tom 2 Geostrada Sudecka. Przewodnik geologiczny. Tom 3
 
 

Materiały wstępne

 
 
 
 
 
 
Tabela geochronologiczna (upr.) b/w
 
dokument pdf
Tabela geochronologiczna (upr.) basic colours
 
dokument pdf
Tabela geochronologiczna (upr.) full colours
 
dokument pdf
Tabela geochronologiczna
 
 
 

Skały magmowe

 
 
Klasyfikacja skał magmowych
 
dokument pdf
Skały magmowe (prezentacja)
 
Główne minerały:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Krzemiany_wyspowe (oliwiny, granaty, topaz)
 
 
 
 
 
 
 
 
Skały plutoniczne:
 
 
 
 
Granitoidy (granit, granodioryt, tonalit)
 
 
 
 
 
 
 
 
Skały wulkaniczne:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Skały żyłowe:
 
 
 
 
Aplity, lamprofiry
 
 
 
 
..

Skały osadowe

 
 
Główne minerały:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Minerały skał osadowych
 
 
 
 
 
Skały okruchowe
 
 
 
 
 
 
 
Struktury sedymentacyjne skał okruchowych - prezentacja
 
Skały węglanowe
 
Wapienie (wstęp)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Skały krzemionkowe
 
Martwice krzemionkowe i gejzeryty
 
 
Rogowce (radiolaryty, gezy, spongiolity)
 
 
Opoki
 
 
 
 
 
 
Ewaporaty
 
 
 
 
Skały alitowe, fosforanowe
 
 
 
 
 

Skały metamorficzne

 
 
Główne minerały:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
epidot
 
 
Wstęp do metamorfizmu, minerały, struktury i tekstury - materiały do ćwiczeń
 
dokument pdf
Wstęp do metamorfizmu, minerały, struktury i tekstury - prezentacja
 
 
dokument pdf
Produkty metamorfizmu regionalnego
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Produkty ultrametamorfizmu
 
 
 
 
Produkty metamorfizmu termicznego
 
 
Skarny
 
 
Hornfelsy
 
 
 
 
Produkty dynamometamorfizmu
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Produkty metamorfizmu impaktytowego
 
 
 
 
 
 
Materiały do ćwiczeń cz. II
 
dokument pdf
Prezentacja Metamorfizm II
 
dokument pdf

Wyniki kolokwium

 
 
kolokwium ze skał OSADOWYCH (22.01.2018)
 
Wszystkie