Minerały główne skał osadowych: minerały fosforanowe


Tomasz Bartuś



Najważniejszymi minerałami należącymi do tej grupy są: apatyt i wiwianit.

APATYT
Ca5[(F,Cl)/(PO4)3]

CECHY MAKROSKOPOWE:

  • Postać występowania: apatyt krystalizuje w układzie jednoskośnym.
  • Pokrój kryształów: heksagonalny, słupkowy, niekiedy kulisty z powodu dużej ilości ścian.
  • Barwa: najczęściej bezbarwny, żółty, niebieski, zielony, fioletowy, czerwony.
  • Połysk: szklisty.
  • Rysa: biała.
  • Twardość: 5,0 - wzorcowa w skali Mohsa.
  • Łupliwość: brak.
  • Gęstość: 3,16-3,22 g/cm3.

WYSTĘPOWANIE

Apatyt jest mieszaniną izomorficzną apatytu chlorowego i fluorowego, zwykle z dodatkiem grupy hydroksylowej (OH). Zawartość P2O5 wynosi od 40,9 do 42,3%. Występuje powszechnie jako minerał akcesoryczny w wielu skałach magmowych, obecny jest również w niektórych skałach metamorficznych, oraz w złożach hydrotermalnych. W warunkach osadowych fosforan może być wytrącany z wód morskich w postaci koloidalnej lub skrytokrystalicznej, dając początek złożom o ogólnej nazwie fosforytów. Ich głównymi składnikami są drobnoziarniste lub skrytokrystaliczne skupienia mieszanin różnych odmian apatytów fosforanowych; skupienia te noszą nazwę kolofanu. W glebach apatyt obecny jest w postaci pojedynczych ziarn, najczęściej bardzo nieregularnego kształtu. Występuje tu jednak raczej rzadko, ponieważ łatwo ulega rozpuszczeniu i wypłukaniu. Apatyty i fosforyty wykorzystywane są do produkcji nawozów mineralnych.

WIWIANIT
Fe3(PO4)2 · 8H2O

CECHY MAKROSKOPOWE:

  • Postać występowania: wiwianit krystalizuje w układzie jednoskośnym.
  • Pokrój kryształów: kryształy słupkowe do tabliczkowych.
  • Barwa: zwykle zielony do niebieskiego.
  • Połysk: perłowy.
  • Rysa: biała.
  • Twardość: 2,0.
  • Łupliwość: doskonała.
  • Gęstość: 2,6-2,7 g/cm3.

WYSTĘPOWANIE

Wiwianit występuje jako minerał wtórny środowisk redukcyjnych. Znany jest z żelazistych glin i margli w sąsiedztwie rud żelaza i fosforytów oraz bagien i torfowisk. W przeszłości, z uwagi na niebieskie zabarwienie, był szeroko używany na wsi jako barwnik do malowania zewnętrznych ścian elewacji.

Geostrada Sudecka. Przewodnik geologiczny. Tom 1 Geostrada Sudecka. Przewodnik geologiczny. Tom 2 Geostrada Sudecka. Przewodnik geologiczny. Tom 3
 
 

Materiały wstępne

 
 
 
 
 
 
Tabela geochronologiczna (upr.) b/w
 
dokument pdf
Tabela geochronologiczna (upr.) basic colours
 
dokument pdf
Tabela geochronologiczna (upr.) full colours
 
dokument pdf
Tabela geochronologiczna
 
 
 

Skały magmowe

 
 
Klasyfikacja skał magmowych
 
dokument pdf
Skały magmowe (prezentacja)
 
Główne minerały:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Krzemiany_wyspowe (oliwiny, granaty, topaz)
 
 
 
 
 
 
 
 
Skały plutoniczne:
 
 
 
 
Granitoidy (granit, granodioryt, tonalit)
 
 
 
 
 
 
 
 
Skały wulkaniczne:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Skały żyłowe:
 
 
 
 
Aplity, lamprofiry
 
 
 
 
..

Skały osadowe

 
 
Główne minerały:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Minerały skał osadowych
 
 
 
 
 
Skały okruchowe
 
 
 
 
 
 
 
Struktury sedymentacyjne skał okruchowych - prezentacja
 
Skały węglanowe
 
Wapienie (wstęp)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Skały krzemionkowe
 
Martwice krzemionkowe i gejzeryty
 
 
Rogowce (radiolaryty, gezy, spongiolity)
 
 
Opoki
 
 
 
 
 
 
Ewaporaty
 
 
 
 
Skały alitowe, fosforanowe
 
 
 

Skały metamorficzne

 
 
Główne minerały:
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
epidot
 
 
Wstęp do metamorfizmu, minerały, struktury i tekstury - materiały do ćwiczeń
 
dokument pdf
Wstęp do metamorfizmu, minerały, struktury i tekstury - prezentacja
 
 
dokument pdf
Produkty metamorfizmu regionalnego
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Produkty ultrametamorfizmu
 
 
 
 
Produkty metamorfizmu termicznego
 
 
Skarny
 
 
Hornfelsy
 
 
 
 
Produkty dynamometamorfizmu
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Produkty metamorfizmu impaktytowego
 
 
 
 
 
 
Materiały do ćwiczeń cz. II
 
dokument pdf
Prezentacja Metamorfizm II
 
dokument pdf

Wyniki kolokwium

 
 
kolokwium ze skał OSADOWYCH (22.01.2018)
 
Wszystkie