Tomasz Bartuś

Amfibolity

Tomasz Bartuś

Amfibolity są produktami wysokiego stadium metamorfizmu regionalnego - wysokie temperatury, wysokie ciśnienia (głównie facja amfibolitowa). Są skałami barwy ciemnozielonej, ciemnoszarej (Fig. 1) lub czarnej (Fig. 2). Odznaczają się mikroteksturą nematoblastyczną, drobno - lub średnioblastyczną. Moga byc bezładne ale często ujawniają struktury łupkowe i kierunkowe, podkreślone zgodnie ułożonymi słupkami hornblendy albo strukturami reliktowymi np. laminacjami (Fig. 3). Amfibolity zawierają głównie hornblendę, kwarc oraz czasami sporą ilość plagioklazu. Dość często widoczne są w nich ziarna epidotu, świadczące o zastępowaniu skaleni zespołem albit + epidot. Przeważająca część amfibolitów powstaje podczas przeobrażeń regionalnych w warunkach facji amfibolitowej. Rzadziej skały te powstają w obrębie utworów epizonalnych utworzonych w ramach facji zieleńcowej. W takich przypadkach oprócz hornblendy zawierają albit i epidot. Amfibolity powstające w warunkach z pogranicza facji granulitowej i eklogitowej bogate są w duże blasty bordowych granatów. Część amfibolitów powstaje w warunkach metamorfizmu kontaktowego w facji hornblendowo-hornfelsowej lub w efekcie retrogresywnych przemian skał o wyższym stopniu metamorfizmu, na przykład eklogitów i granulitów. Amfibolity mogą tworzyć się z utworów magmowych z grup gabroidów i bazaltoidów (ortoamfibolity), ze skał osadowych, np. z margli dolomitycznych (paraamfibolity) oraz wskutek amfibolityzacji innych skał metamorficznych (Bolewski & Parachoniak 1986).

Występowanie

W Polsce amfibolity występują w Sudetach, w Tatrach Zachodnich oraz wśród głazów narzutowych na Niżu Polskim. W Sudetach do najbardziej znanych lokalizacji, w których występują amfibolity należą wschodnie obrzeżenie plutonu Karkonoszy (np. kamieniołom amfibolitów w Ogorzelcu), metamorfik Orlicko-Bytrzycki (np. rejon zamku Szczerba) oraz metamorfik Lądka-Śnieżnika (np. kamieniołom w Stroniu Śląskim).

Bibliografia