Gabro jest zasadową skałą magmową składająca się głównie z piroksenów oraz plagioklazów (wapniowych) (Fig. 1). Jest skałą melanokratyczną, często o barwie ciemnozielonkawej, czasem z odcieniem fioletowym. Najczęściej ma teksturę grubokrystaliczną i strukturę bezładną. Wśród piroksenów często występuje tu diallag. Ma on charakterystyczny grubotabliczkowy pokrój, ciamnozielonkawą barwę oraz gęstą sieć łupliwości przypominającą blaszki (Fig. 1). Istnieje cały szereg gabr o specyficznym składzie mineralnym, które dzięki niemu mogą występować pod własnymi nazwami, np. garbro zbudowane z piroksenów (najczęściej augitu) i plagioklazów - labradorów nazywamy labradorytem (Fig. 2), gabro zbudowane z piroksenów (najczęściej augitu) i plagioklazów - anortytów - anortozytem (Fig. 3), zaś gabro zbudowane z piroksenówdiallagów i plagioklazów - gabrem diallagowym (Fig. 1).
Fig. 1. Gabro diallagowe izotropowe; Dzikowiec, masyw Nowej Rudy (Sudety)Fig. 2. Labrador w gabrze (labradorycie), MadagaskarFig. 3. Anortozyt, widoczne są oliwkowe, iryzujące tabliczki plagioklazów wapniowych - anortytów oraz pomiędzy nimi drobniejsze, czarne tabliczki piroksenów - augity; lokalizacja nieznana
Zarówno plagioklazy jak i pirokseny budujące gabra w warunkach hydrotermalnych ulegają przemianom. Wapniowe plagioklazy w wyniku procesu nazywanego saussurytyzacją przechodzą w nierozpoznawalny gołym okiem agregat mineralny nazywany saussurytem, w którego skład wchodzą plagioklazy sodowe typu albit, kalcyt, chloryt i epidot (Fig. 4). Przemianie towarzyszy odbarwienie skały na kolor jasny. Z kolei pirokseny w wyniku przemian hydrotermalnych zastępowane są przez zielony amfibol uralit. Proces ten nazywany jest uralityzacją.
Fig. 4. Zsaussurytyzowane gabro, widoczne są białe agregaty mineralne saussurytu (albit, kalcyt, chloryt i epidot) oraz zielonkawego piroksenu - uralitu; Dzikowiec, masyw Nowej Rudy (Sudety)
Występowanie
Występowanie gabr jest związane z ofiolitami, t.j. sekwencjami skał magmowych (obojętnych bądź zasadowych) budujących skorupę oceaniczną i często w różnym stopniu przeobrażonych, przykrytych przez osady oceaniczne (głównie silikoklastyczne). Po ultrazasadowych perydotytach i dunitach tworzących najniższą część typowo wykształconych sekwencji ofiolitowych, gabra budują drugi ich człon. Ze względu na brak prawidłowości w ułożeniu minerałów budujących te skały często nazywa się je gabrami izotropowymi w odróżnieniu od tzw. kumulatów (Fig. 5), powstających w dennych częściach komór magmowych na skutek procesu krystalizacji, dyferencjacji magmowej i grawitacyjnego opadania na dno wykrystalizowanych minerałów, które tworzą charakterystyczne struktury przypominające warstwowania. W Polsce najbardziej znanymi ofiolitami, w których występują skały gabrowe są położone na przedpolu Sudetów, w otoczeniu kry sowiogórskiej masywy: Ślęży, Braszowic-Brzeźnicy, Szklar oraz Nowej Rudy.
Fig. 5. Kumulat gabrowy, widoczne jest ułożenie warstewkowe tabliczek białych plagioklazów (wg informacji ustnej - anortytów); kamieniołom gabr pod Špičákiem, Deštné v Orlických horách, Góry Orlickie (Sudety, Czechy)
Bibliografia
Majerowicz A., Wierzchołowski B., 1990. Petrologia skał magmowych. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Ryka W., Maliszewska A., 1982. Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa
